De bibliotheek altijd toegankelijk

Onder de titel ‘Onbemand – onbemind’ was er een Minisymposium georganiseerd door de Bibliotheek Gelderland Zuid. Kom kijken naar de onbemande bibliotheek.

Wat hebben ze daar gedaan?

Ewijk is een dorp van bijna 3500 inwoners en het zal de komende jaren wat groeien. Aan de rand is een MultiFunctionele Accommodatie (MFA) neergezet, voor de dorpsuitbreiding aan en er zitten twee scholen in, kinderopvang en peuterspeelzaal, er is opvang voor senioren, ik heb een bar gezien (van het Dorpshuis) en er zit ook een bibliotheek in het gebouw. Op een mooie, aansprekende plek.

Tijdens de planvorming in 2003, vertelde oud-directeur Henk Kemperman, ontstond al snel het idee dat deze bibliotheek meer toegankelijk zou moeten zijn dan alleen tijdens de bezetting door een bibliothecaris (die daar hoogstens 10 uur per week zou kunnen doorbrengen, zo hadden berekeningen opgeleverd).
De gemeente, de medebewoners van het MFA ’t Hart, Nedap en Besam als leveranciers, iedereen reageerde enthousiast op de steeds verder groeiende plannen om niet afhankelijk te hoeven zijn van die personele bezetting.

Die personele bezetting is er overigens en die gaat ook niet verdwijnen. Maar het is wel bijzonder, dat buiten die tijden de bibliotheek toegankelijk is. Dat is nog wel gekoppeld aan de openingstijden van MFA ’t Hart, maar dat betekent toch bijzonder veel meer dan de al eerder genoemde tien uur per week. Elke dag vanaf een uur of half acht, acht uur ’s morgens tot ongeveer middernacht is dat gebouw open en een bibliotheeklid met een geldig pasje kan dan de bibliotheek binnenlopen.
Hij kan dan:
- Boeken inleveren in de intelligente boekenkast;
- Evt. telaatgelden afrekenen via de betaalautomaat;
- Boeken uitzoeken (dat mag direct uit de inleverkast, maar ook uit de andere stellingen);
- De publiekspc’s raadplegen;
- Boeken via het uitleencentrum meenemen;
- En contact leggen met een bibliotheekmedewerker in Centrale Bibliotheek De Mariënburg van Bibliotheek Gelderland Zuid via de Cybrarian. Snel via beeld en geluid contact hebben en direct geholpen worden, dat is de bedoeling van deze vorm van dienstverlening.

Paul van Royen probeerde met de zaal in discussie te gaan, maar ’t lag niet aan hem, dat daar eigenlijk geen sprake van was. Hij had wel een aantal prikkelende stellingen, maar de tegenstanders van deze uitwerking gaven hem niet al te veel repliek.
Ik vermoed dat een belangrijke oorzaak hiervoor ligt in de uitwerking.
Het was van meet af aan de bedoeling dat er een mooie bibliotheek neergezet zou worden (Aat Vos). Dat is gelukt. Binnen het gebouw op een toplocatie, van buiten mag nog iets aan de herkenbaarheid gebeuren.
De bijna-vertienvoudiging van het aantal openingsuren van de bibliotheek is voor de klanten natuurlijk goed nieuws. En door het personeel gewoon te laten staan, is er voor iedereen in Ewijk een aantrekkelijke situatie ontstaan.

Kan het nog beter? Natuurlijk, een bibliotheek 24 uur per dag open, 7 dagen in de week. In Magdeburg kan het. Ik ben aan het werven voor een fonds om daar drie maanden participerend onderzoek te doen naar het gebruik van deze bibliotheek, ik hoop dat voor de zomermaanden van 2010 rond te hebben.

Meer foto's van de bibliotheek Ewijk:



Een impressie van de bibliotheek. Kijk ook op de site van de Bibliotheek Gelderland Zuid.

BicatWiser

Bicat wordt niet optimaal benut, is de conclusie van een notitie van Gerard Jenneboer en ondergetekende: Jan te Bokkel.

Het systeem wordt steeds complexer en de omgeving ook. Een aantal aspecten die daar een rol bij spelen:

• De techniek wordt steeds minder dwingend. HKA doet er alles aan om met Bicat een passend product te bieden voor elke bibliotheekpraktijk en speelt daarbij in op wensen en keuzemogelijkheden.
• Belangrijke concurrentie vindt niet plaats op complete bibliotheeksystemen, maar op onderdelen. We zien daar een duidelijk voorbeeld van rond de Aquabrowser van Medialab. Dat dwingt tot heldere (vervolg)keuzes, die steeds minder (alleen) te maken hebben met puur technische invalshoeken, maar ook met bibliotheekinhoudelijke aspecten en/of presentatie richting de klant.
• Schaalvergroting en samenwerking is een niet weg te denken ontwikkelingsrichting in bibliotheekland. Enkele relevante terreinen in verband met deze notitie zijn bijvoorbeeld het gastlenen en de ontwikkelingen rond tarieven.
• Intern is de taakverdeling niet opgehouden bij de scheiding tussen front- en back-office. Specifiek voor Bicat geldt dat steeds meer collega’s op een aspect of een module van het programma specialist zijn en dat anderen daar minder of niets van weten.
• De Bicatcontactpersoon kan onmogelijk van alle deelterreinen op de hoogte zijn. Hij/zij is slechts intermediair tussen OBD en collega’s en is al lang blij als dat een beetje naar behoren loopt (oftewel geen problemen oplevert) tegenover een niet al te groot tijdsbeslag. Formeel heeft hij ook geen ruimere taak, dus waar zou hij/zij zich verder druk om maken?
  
• Al deze ontwikkelingen leiden er mede toe dat het lastiger en complexer wordt om de juiste beslissingen te nemen en daar alle consequenties van te overzien.

Kan het beter?

Gerard en Jan noemen drie mogelijke verbeterpunten:

• Meer interne informatieuitwisseling.
• Veel meer en intensiever gebruik maken van projectgroepen. Met een duidelijke opdracht en met vertegenwoordigers vanuit het werkveld en de techniek en met voldoende mandaat om (brede) beslissingen te nemen, komen we tot een optimalere inzet van het Bicat-systeem in onze bibliotheken.
• Regelmatig (bij)scholings- en/of verdiepingsbijeenkomsten organiseren voor de mensen in het werkveld.

De notitie is positief besproken in de Klankbordgroep van het Bicatgebruikersoverleg. Elementen zullen gebruikt worden in een verder besluitvormingstraject.

Interesse voor de notitie? Stuur een mailtje, dan krijg je hem toegestuurd.