Lokale informatievoorziening

Vorige week kwam op een conferentie in het gemeentehuis in Hardenberg een breed en diep gevoelde behoefte naar voren om meer van elkaar te weten. De term Sociale kaart viel in verschillende rapportages van de gespreksgroepen en er werden ook diverse initiatieven genoemd om zo'n sociale kaart te maken. Er zijn op dit gebied mensen actief in Gramsbergen en het Alfa-college is ook bezig met een regio-breed project.
Weten wat er gebeurt en wat er aan activiteiten is en op grond daarvan goed kunnen doorverwijzen of contact opnemen. Dat wil iedereen graag.
We hebben als bibliotheek een Sociale kaart. Deze is al jaren geleden ontstaan in overleg met de gemeente met als doel om alle mogelijkheden rond de Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO) in kaart te brengen. Er is in de loop der jaren gesleuteld aan definities: wat willen we precies in kaart brengen. En dat dan in samenhang met de vraag: hoe doen we dat technisch.
Met de introductie van de Samen Doen-teams is deze samenwerking beëindigd. Vanuit de bibliotheek hebben we toen besloten om de database met actuele gegevens beschikbaar te blijven houden voor Hardenberg, maar dat wel op de eenvoudigst denkbare manier (adresgegevens) om het beheersbaar en betaalbaar te houden.
De behoefte is er aan informatie. Weten wat er speelt in de omgeving. Welke activiteiten er zijn, wanneer en waar en naar wie je kunt doorverwijzen.
Maar het blijkt heel lastig te zijn om met elkaar te formuleren wat we dan precies willen en hoe we dat moeten doen, laat staan dat je daar de handen voor op elkaar krijgt en er financiering voor vindt. En eerder gaat iedereen in die situatie liever zelf initiatieven ontplooien - dan gebeurt er tenminste iets concreets en daar heb je wat aan - dan dat je in eindeloze overlegsituaties terechtkomt die uiteindelijk toch niets opleveren.
Al die tijd - bijna twee jaar - dat we de genoemde Sociale kaart van de bibliotheek in de lucht houden, komt niemand spontaan bij ons langs om eens te kijken of daar nog wat verder aan gesleuteld kan worden om meer en/of beter in behoeftes te voorzien.

Datzelfde diep-gevoelde gemis kwam deze week in Dedemsvaart naar voren. In de Baron waren meer dan dertig mensen bijeen om met elkaar te overleggen over meer reuring, meer activiteiten, meer samenwerking, meer profijt voor de inwoners van Dedemsvaart. Op een gegeven moment werd daar de behoefte aan een smoelenboek, weten van elkaars activiteiten en programma's, de behoefte aan afstemming en een jaarplan voorbij.
Tot een bestuurslid van Plaatselijk Belang opmerkte: we hebben al heel lang in potentie een instrument dat echter te weinig gebruikt wordt. We hebben daar veel in geïnvesteerd, maar we halen er met elkaar lang niet uit wat er in zit: www.indedemsvaart.nl

In Dalfsen is er Dalfsennet. Dat vervult de functie van het traditionele kerkblad: als het daarin gestaan heeft, is het waar. De gebruikscijfers zijn indrukwekkend en het is een veelgebruikt medium om elkaar te informeren. Maar ook daar is er nog meer behoefte om verder in de haarvaten van de samenleving informatie op te halen en te verspreiden, ook daar is het gevoel nog steeds aanwezig dat we niet genoeg van elkaar weten om elkaar echt goed te kunnen informeren en/of informatie op te halen.

Er liggen nog veel lokale kansen om via samenwerking en slimme projecten de gemeenschap te versterken.

Veranderingen in de Zorg

Maandag 7 maart ontmoetten veel mensen elkaar in het LOC voor een gesprek over de veranderingen in de WMO.

René de Vent (wethouder gemeente Hardenberg) vertelde over de Samen Doen-teams die nu ruim een jaar draaien. Afscheid nemen van de vroegere systeemwereld, de zorgkosten verminderen oftewel beheersbaar houden, de kracht van netwerken benutten. Deze elementen kwamen in zijn verhaal naar voren.
Hij noemde twee voorbeelden:

• De Minimagids die voortkwam uit een conferentie en nog bredere verspreiding verdient;
• Het Platform Arbopositief Hardenberg dat contact opnam met de gemeente en waar interactie tussen de mensen van dit platform en de ondernemersvereniging plaatsvindt.

Duco Bannink (VU Amsterdam) vertelde over zijn onderzoek op dit gebied. Hij stond er bij stil dat we op het terrein van Zorg en Participatie jarenlang aan een systeem hebben gebouwd. Vanuit een deeldoelstelling (bijvoorbeeld Jeugdhulpverlening) kunnen specialisten ingeschakeld worden en dat garandeert kwaliteit in de hulpverlening en beheers- en bestuurbare financieringsstromen.
Nu zeggen we dat een cliënt integraal geholpen moet worden (hij heeft bijvoorbeeld niet alleen problemen op inkomensgebied, maar er is ook psychische hulp en maatschappelijke begeleiding nodig). We kunnen er daarbij overtuigd van zijn dat het noodzakelijk is om de hulpverlening integraal aan te bieden, maar dat betekent nog niet dat dit in de praktijk zomaar mogelijk is. 

Hij zag twee ontwikkelingsrichtingen:

1. Een overheid die zich terugtrekt - maar daarmee accepteert dat (een deel) van de sociale problematiek blijft liggen;
2. Een overheid die de inhoudelijke kennis van de sociale problematiek vergroot en daarbij de scheiding tussen beleid en praktijk vermindert of opheft.

Er kwamen wat mensen uit de praktijk naar voren die kort konden aangeven wat ze ervaren:

• Meer samenwerking met andere organisaties;
• Meer durf om problemen (samen) te benoemen en aan te pakken;
• Meer bureaucratie;
• Keukentafelgesprekken vragen aandacht, mede ook door de media-aandacht voor dit gebeuren;
• "Kan een cliënt zijn eigen hulpvraag goed formuleren?

De Samen Doen-teams vervullen een complexe, essentiële rol. Sommige vragen uit de zaal konden direct richting die teams doorgespeeld worden. Bijvoorbeeld om de situatie nog eens te bekijken of na een verandering in de thuisomgeving opnieuw te kijken wat er voor hulp nodig is en geboden kan worden.

Toen Duco Bannink het woord "tovertruc" bezigde rond de besluitvorming van een Samen Doen-team en de gemeente richting client, resulteerde dat in een betoog van de wethouder om de gekozen aanpak te verdedigen. Vergaande bevoegdheden, samenwerken in het netwerk waar dat kan en kwaliteit bieden voor clienten op een betaalbare manier zijn het waard om voor te vechten.

Duco Bannink zou graag zien dat het beleid beter uitgewerkt en geformuleerd zou worden. Maatwerk is pas herkenbaar voor de burger als het geleverd is, maar welke visie op Zorg zit daarachter? Kan dat nog beter over het voetlicht gebracht worden?

Een aantal keren kwam de mantelzorg voorbij. Ouders, kinderen, grootouders en andere mensen in de omgeving van de cliënt worden ingeschakeld. Je kunt het er over hebben: "Kan dat wel of niet?" Maar het komt ook voor dat de mantelzorger teveel van zichzelf eist in het proces van hulpverlening en te laat aan de bel trekt: "Nu gaat het echt niet meer!" Of zelfs dat niet doet en dat resulteert dan soms in het stoppen van de hulpverlening aan de eerste cliënt (daar moet andere hulp ingeschakeld worden) en nieuwe cliënt, waar ook weer hulp voor geboden moet worden.

Zouden we als bibliotheek met bijvoorbeeld thema-koffie-ochtenden mantelzorgers een leuk moment kunnen bezorgen waarbij ervaringen gedeeld kunnen worden? Je zou kunnen zorgen voor een inspirerende inleider, je zou een platform kunnen scheppen waar verhalen verteld kunnen worden en waar aandacht gegeven kan worden aan grenzen bewaken, aan assertiviteit, aan signalen herkennen van overbelasting en daar dan ook wat mee doen. Andere ideeën zijn van harte welkom, evenals een bericht van iemand die hierin wel wat tijd en menskracht zou willen steken.

Via een flyer heb ik aandacht gevraagd voor de Sociale Kaart Hardenberg. Als het ons lukt om iedere betrokkene te overtuigen van het belang van het meedoen in deze samenwerkings-site, dan kunnen we iedereen die hulp zoekt een actuele, betrouwbare site bieden met een goed overzicht van de mogelijkheden in de gemeente.

Het debat bij omroep Noos:

Lees meer over de Week van Zorg en Welzijn