Duurzaam cursusaanbod

Veel bibliotheken (en niet alleen daar!) hebben de laatste tijd verrassende en prachtige activiteiten ontplooid om mensen op andere manieren van dienst te zijn. Daar zitten mooie initiatieven bij, bijvoorbeeld voor kwetsbare gezinnen. Het zou mooi zijn als we een aantal daarvan ook na de corona-crisis kunnen blijven aanbieden.

Het gemis van persoonlijk contact en een luisterend oor deed zich deze maanden sterk voelen. Juist dat gemis laat je ervaren wat dat betekent en hoe belangrijk het is dat dit zo spoedig mogelijk weer mogelijk moet zijn. Het belang van elkaar ontmoeten, een gesprek kunnen voeren, iemand die luistert naar wat je zegt. Ik heb dat onder andere in Klik&Tik-bijeenkomsten vaak gemerkt: je verhaal kunnen doen in een groep die met aandacht naar je luistert kan het zelfvertrouwen een positieve impuls geven en geeft soms vleugels om je dingen eigen te maken waar je eerst geen zin in had en waarvan je de noodzaak niet zag. Daarbij is het wel van belang dat je als groep (en begeleider) oog en oor blijft houden voor verschillen tussen mensen en hun behoeftes. Je moet dus goed kunnen differentiëren: mensen, situaties, apparatuur, wensen en leerbehoeftes zijn zo verschillend, daar moet wel voldoende adequaat op ingespeeld worden.

De veelheid aan nieuw cursusmateriaal dat de afgelopen weken opdook en vanachter slot-en-grendel (lees: vanachter licenties) werd opengesteld, biedt veel mogelijkheden om mensen in de toekomst nog veel meer gericht en persoonlijk te begeleiden dan we al deden op hun leer- en ontwikkelpad. Ik hoop dat het meeste blijft en ingezet kan worden, juist om die verschillen tussen mensen te kunnen behappen.
Een van de voorbeelden van nieuwe mogelijkheden is het aanbod van Skillstown – kijk bij de tegel Meer leren.

Maar er zijn ineens ook veel meer aanbieders, er zijn veel partijen die hierin meedoen. De gemeente Hardenberg is een samenwerking met RegioOpleiders aangegaan en wil een groep mensen ondersteunen met een mooi aanbod. Prachtig! En daar is niets op af te dingen. Maar mag ik daar wel aan toevoegen: kan er misschien nog wat bij?

Zouden we kunnen erkennen dat in het leven van velen, misschien wel van iedereen vroeg of laat een crisis de kop kan opsteken? Een burn-out, ontslag, een faillissement, het zijn een paar voorbeelden van zaken die ons mensen kunnen gebeuren en die een noodzakelijke koerswijziging met zich mee brengen. Het grote verschil met de tijd van nu is dat deze persoonlijke crisissen meer door de tijd heen en individueler zijn. Schaamte kan daarbij ook nog een rol spelen. Daardoor zijn deze wel permanent aanwezig, maar veel minder zichtbaar. Maar niet minder heftig.

Als we dat erkennen is het zaak om meer duurzaam een aanbod te presenteren waar mensen gebruik van kunnen maken op het moment dat ze dat nodig hebben.

Bouw daarom (verder) aan een plek waar je belangeloos naar toe kunt om te kijken of je weer wat zaken op de rails kunt krijgen. Door een gesprek aan te gaan en te kijken of je met een cursus aan nieuwe perspectieven kunt werken. Waar je altijd terecht kunt. Waar je vertrouwen in hebt. Dat zou een bibliotheek kunnen zijn.

Maar daar mag nog wel hard aan gewerkt worden. De kwetsbaren in deze samenleving weten hun weg niet te vinden in de strijd om de aandachtsconcurrentie, weten hun belangen minder goed te behartigen, komen er niet uit en haken af. Maken we het helder en overzichtelijk voor hen of laten we ze zelf hun weg zoeken in een woud van aanbod en blijven we ons daarbij zorgen maken om de afhakers die zichzelf het liefst onzichtbaar maken?

Alleen echte samenwerking kan ons redden. Dus niet over elkaar heen buitelende organisaties die allemaal iets doen (en ondertussen hun eigen belang nog steeds goed weten te behartigen), maar met echte aandacht en zorg een werk- en ontmoetingsplaats creëren waar mensen de gelegenheid krijgen en houden om in een open, ongedwongen sfeer elkaar te ontmoeten. Daarbij staat me voor ogen de manier die levende studiekringen vinden om met elkaar om te gaan. Met ruimte en respect voor elkaar, geen (verborgen) agenda, gewoon plezier en ontmoeting vooropstellen. En graag wat verdieping in de vorm van kennisoverdracht, informatie- en meningsuitwisseling, in allerlei vormen. Hoe krachtig dat kan werken is min of meer ongekend.

Dus:

• Laten we het toegenomen aanbod aan (digitale) cursusmogelijkheden vasthouden en uitbouwen
• Besteed blijvend veel aandacht aan een plein (fysiek en digitaal), waar mensen elkaar kunnen ontmoeten en met elkaar tijd willen en kunnen doorbrengen
• Besteed bijvend veel aandacht aan egoloze dienstverlening (niet het belang van welke organisatie of hulpverlener dan ook), maar het belang van de persoon die (misschien wel) hulp nodig heeft dient voorop te staan
• Besteed blijvend veel aandacht aan de processen die plaatsvinden tussen mensen en bied daarin ongedwongen relevante mogelijkheden aan op het moment dat je verwacht dat de ontvanger daar iets mee kan en wil
• Besteed blijvend veel aandacht aan menselijke begeleiders die een rol kunnen en willen spelen in de hierboven genoemde processen in de vorm van opleiding (op dezelfde manier als hierboven beschreven) en ervaring opdoen in de praktijk

Verbinding

Deze week zat ik op een bankje in het zonnetje met twee collega's te lunchen. Er ging een mevrouw naar de bibliotheek, maar ze kwam ook snel weer buiten. Ze sprak ons aan of we van de bibliotheek waren en of we haar konden helpen. Inderdaad, we waren alle drie gelieerd aan de bibliotheek, maar pas vanaf 13.00 uur is de bibliotheek bemenst door collega's om vragen te beantwoorden en klanten te woord te staan. Daarbij is het devies dat klanten zelfstandig hun weg vinden.
Ik ben met haar meegelopen. Ze vertelde dat ze foto's van de lokale fietsdriedaagse wilde bekijken. Haar vriend had daar aan meegedaan. Het evenement was in beeld gebracht door een fotograaf en die had een serie foto's gemaakt, die via internet beschikbaar werden gesteld.
Ik roep: "U kunt zo aan de gang op een van de computers van de bibliotheek!"
O, het blijkt dat niet alle computers opgestart klaar staan. Daarom maar even op een prettige plek een pc opgestart om met haar mee te kijken.
Intussen heb ik even gelegenheid om te bedenken waar ik de bedoelde foto's kan vinden, want daar heeft ze geen idee van. Dat blijkt ook niet zo heel ingewikkeld, we hebben al snel de juiste site te pakken.

Inmiddels heb ik ook laten vallen dat een cursus Klik & Tik wel iets voor haar is. Ze kijkt me open, maar ook met een blik van onbegrip aan: "ik kan niet zo goed leren, het ging niet zo goed op school...".
Ik geef niet op en vertel haar dat er nieuwe mogelijkheden en andere leervormen beschikbaar zijn en ik mag haar een flyer meegeven.
Maar nu het bedoelde foto-album bekijken. Ze kan niet met de muis overweg - ik geef mijn pogingen om op dat gebied iets over te brengen snel op. Ik besluit vervolgens direct om geen tijd te besteden om haar iets uit te leggen over hoe ze printer zou kunnen gebruiken.
En ze wilde nou juist zo graag de foto's van haar vriend uitgeprint meenemen. Ik heb het hele album met haar doorgescrold en twee foto's gevonden, die uitgeprint en het gesprek afgebroken. Zij vond het wel heel prettig om geholpen te worden en van haar hoefde er nog geen eind aan het contact te komen, maar ik had een afspraak staan.
Twee uur later kwam ze nogmaals langs, want er moesten nog meer foto's zijn van de bewuste persoon. Ze vroeg naar mij en zeker ook omdat ik van de geschetste voorgeschiedenis op de hoogte was, heb ik nog een keer de handschoen opgenomen en met haar het hele album doorgescrold en zowaar nog een foto gevonden.

We zitten als maatschappij en ook als bibliotheekorganisatie in een ontwikkeling waarin doelmatigheid en resultaatgerichtheid een belangrijke rol speelt. Ook ik maak daar onderdeel van uit en met die pet op is het niet logisch dat ik deze mevrouw te woord sta en daar (veel) tijd in investeer.
In tegenstelling tot deze constatering wil ik deze mevrouw graag meenemen in bijvoorbeeld een Klik & Tik-cursus. Maar dan zal ik haar vertrouwen moeten zien te winnen. Ik moet eerst haar hart zien te raken, dan pas kunnen we zinvol aan het werk en resultaten bereiken.

Mensen lopen vooral stuk op de financieel-economische wetmatigheden die onze westerse beschaving kenmerken. Vervolgens gaan we vanuit beheersbaarheidsoogpunt de problematiek in vakjes stoppen en daar bijbehorende plannen van aanpak bij bedenken. Maar mensen willen niet in vakjes zitten, ze willen geen etiket opgeplakt krijgen, ze willen niet op een probleemgebied geïnventariseerd worden en met een deeloplossing naar huis gestuurd.

Daar kan ik nog veel meer over zeggen en aan toevoegen, maar ik laat nu even bij deze ene link - omdat we met de genoemde film aan de slag willen: 

https://www.leerzelfonline.nl/actueel/67/geslaagde-bijeenkomst-over-de-gevolgen-van-overheidsdigitalisering.html 

Als we in staat zijn om echt te luisteren, echt contact te leggen en niet vanuit etiketten (bijvoorbeeld laaggeletterd of digibeet) te redeneren, kunnen we verbindingen leggen met en tussen mensen. En dan zullen we zeker resultaten boeken.

Ondertussen ben ik voortdurend aan het schakelen om de verbinding te leggen met mensen die geholpen willen worden of dat mogelijk nog niet willen, maar waarbij wel zelfstandigheid/weerbaarheid vergroot zou kunnen worden als ze dat wel zouden willen. En daarbij hoop ik dat ik de verbinding met de organisatorische financieel-economische rendementsdenken niet (geheel) uit het oog verlies.

Oefenen.nl, daar leer je het wel!

Het jaarverslag van ETV over 2015 is verschenen. Ik heb het met belangstelling gelezen.
Eén van de plezierige ontdekkingen die ik het afgelopen jaar gedaan heb, is dat het materiaal dat we van ETV via de site Oefenen.nl beschikbaar stellen, veel aantrekkelijker en beter is dan ik me voor die tijd gerealiseerd had. Natuurlijk had ik wel eens even gekeken, maar dat was niet meer dan een vlugge, snelle blik. Aardig...
Maar een betere bestudering zorgde voor een positiever oordeel: we hebben hier mooi materiaal in handen dat zowel individueel als in groepsverband ingezet kan worden. Op veel terreinen, in veel situaties. Goed doordacht, mooie, zinvolle programma's, afwisselende aanbiedingsvormen en een interessante mix van digitaal en papieren lesmateriaal. Stimulerend voor de doelgroep.
Jaren geleden heb ik internetcursussen gegeven in de bibliotheek. Als er toen al Klik & Tik was geweest. Wat zou dat ons leven toen een stuk gemakkelijker gemaakt hebben!
Ik realiseerde me toen ook dat het zinvol is om dit mooie aanbod beter te promoten. Ik heb een half jaar geleden deze pagina gemaakt, met een compleet overzicht van onze cursusmogelijkheden. Dat was goed voor mezelf (een mooie aanleiding om met aandacht te kijken wat er is) als goed voor de bibliotheek en haar klanten. Een paar klanten per dag bedienen vind ik een alleszins passend resultaat voor de afgelopen maanden. En de opmerking van een collega, die recent opmerkte dat er best veel te beleven viel op deze pagina deed me ook goed. "Wie heeft dat eigenlijk op onze website gezet...?"
Er is echter ook nog veel werk aan de winkel. Dat haal ik ook uit deze opmerkingen. Maar ook uit het jaarverslag van ETV. Maar het blijkt ook dat we een goede partij hebben aan deze organisatie. Ik heb met instemming en plezier gelezen over de ontwikkelingen van het laatste jaar en wat er op stapel staat.
Dat je de namen ETV en Oefenen.nl ter discussie stelt en naar aantrekkelijkere, meer aansprekende naamgeving wilt, begrijp ik. Dat maakt het voor mij misschien ook gemakkelijker om mijn collega's en de doelgroepen via de bibliotheken aan te spreken.
Ik lees met belangstelling dat de cursus Klik & Tik gemoderniseerd wordt. Tel je geld (over budgettering) zal zeker ook in een behoefte voorzien. Met speciale interesse kijk ik naar het bericht dat er onder de titel Zorgen voor twee een programma komt over Mantelzorg. Een vraag die ons niet zo lang geleden gesteld is vanuit de Samen Doen-teams: kunnen jullie (als bibliotheek) iets betekenen op het gebied van (overbelasting van) mantelzorgers? Dit programma zal er vast bij helpen.
En natuurlijk kan ik niet wachten op de Liedjeskast van Gé Reinders. Wat kan hij mooie liedjes maken en zingen en wat zal dat mooi gebruikt kunnen worden in groepen mensen. Hij is in staat om in één avond zijn theaterpubliek Limburgs te leren en vooral liefde voor die taal bij te brengen. Dat belooft wat op het gebied van taalonderwijs!
Als laatste ontwikkeling lees ik dat er iets voor Kwetsbare ouderen op het programma staat. Dat lijkt me ook nodig en zinvol.
Ik ga deze blog afsluiten met het mooiste wat ik las. Een klein portret van de werkzaamheden van Hetty van der Weijden in de bibliotheek. Wat zij als mediacoach met Klik & Tik en andere ETV-programma's doet. Met hoeveel plezier ze dat doet en hoe zinvol dat is.
Dat wil ik ook. Wij hebben geen Hetty. Maar misschien wel een collega die dit ook wil gaan doen. Daar ga ik op inzetten, ik kan niet wachten. Want met zoveel passie en plezier je werk doen en daar mensen mee verder helpen. Dat is toch wat we allemaal graag willen!