Podcast luisteren - Bespreking digitale uitdaging 4

De website die in de cursus behandeld wordt, kan een uitdaging zijn. Als je regelmatig met een browser en zoekmachine werkt, zal het misschien wel gemakkelijk zijn.

https://podcastluisteren.nl/

Op deze site vind je veel podcasts in diverse rubrieken. Om lekker verder te ontdekken en uit te proberen.

De mogelijkheid van aanmelden voor een nieuwsbrief vind je helemaal onderaan de pagina:

Als je 'Hortus, koffie, podcast' intypt in je zoekmachine, kom je vast uit bij de podcast over koffie op de website van de Hortus in Amsterdam:

Maar via de rubriek Podplanten van Podcastluisteren kom je er natuurlijk ook:

Veel luisterplezier!

Digitale uitdagingen genoeg

Mevrouw heeft een iPad. Die heeft een update gehad en ‘alles is nu in de war’. Ze kan niet meer op de vertrouwde manier e-mailen en als ze de app voor internetbankieren aanklikt, komt er een melding dat deze niet meer ondersteund wordt en dat ze moet updaten. Maar dat is nu juist gebeurd en toen was deze ellende het gevolg. En nu moet ze een scanner gebruiken maar dat heeft ze nog nooit gedaan, dat was nooit eerder nodig. Waarom dan nu wel? En dat icoontje van de bank ziet er heel anders uit dan eerder. En ze komt er niet in, ze kan niet meer op haar rekening kijken.

Mevrouw is tachtig. Haar zoon woont op afstand en kan niet even langskomen. Ze heeft deze iPad al een paar jaar en onze eerste kennismaking kan ik me nog goed herinneren: ze durfde de iPad niet uit de doos te halen zonder een ‘deskundige’ die naast haar zat. Toen leek de mogelijkheid om te kunnen e-mailen nog lichtjaren ver weg, maar op een prachtig moment (enkele jaren geleden) kreeg ik een mailtje van haar. Kortom, ze had toch haar schreden gezet op het digitale pad, maar van harte? Nee hoor! En over dat laatste kan ze boeiend vertellen!

Ze vertelt ook dat ze contact heeft gehad met de bank. Ze had een mijnheer aan de telefoon die haar wel even zou helpen.
“Wilt u internetbankieren of via de app?”
“Dan moet u me eerst vertellen wat dat is. Ik weet niet wat u bedoelt met die termen.”
“Als u me even uit laat praten, dan zal ik het allemaal uitleggen.”
“Nee, als u woorden gebruikt die ik niet begrijp, dan kan ik het niet volgen. Dan komt dit echt niet goed.”

Een paar dagen later belt iemand aan. Een bosje bloemen voor mevrouw. Van de bank. Met een kaartje: “Bedankt voor het fijne gesprek”.

De situatie nu:

• Mevrouw is beduusd en onzeker: heb ik niet te veel en te hoog van de toren geblazen, ik was niet aardig…
• De bank: weer een tevreden klant
• Internetbankieren: onveranderd onmogelijk

“Much Ado About Nothing” is al eeuwen geleden geschreven door William Shakespeare. Blijkbaar nog steeds actueel. Maar dat was een klucht.

Koppeling theorie – praktijk

Ik heb hier enkele digitale uitdagingen besproken. Recent is er aan het cursusmateriaal van Klik & Tik. Het internet op een set werkbladen toegevoegd. Dat kan door begeleiders naar hartenlust ingezet worden om mensen de vertaling te laten maken van theorie (in filmpjes kijken hoe het werkt, in oefeningen laten zien dat je het principe begrijpt) naar praktijk.

Een goede coach/begeleider/docent zal deze werkbladen op een passende manier in kunnen zetten. Soms kun je ze direct gebruiken. Soms is het beter om ze te vertalen in een meer concrete opdracht – zodat je de kans verkleint dat de cursist verdwaalt in de vragen en keuze-mogelijkheden van deze werkbladen. En als je dan de vertaling weet te maken naar terreinen waar de cursist interesse in heeft, vergroot dat de kans op succes.
En misschien kun je ze ook gebruiken om bij een praktijksituatie te beginnen waar een cursist mee te maken heeft en daarna pas de theorie aan te bieden. Allemaal afhankelijk van de interactie en de kwaliteit van de begeleiding.
Fijn dat deze set er is, een onuitputtelijke bron en een belangrijk element in het welslagen van het proces dat je met elkaar kunt doorlopen. Te vinden in het Volgsysteem van Oefenen.nl onder extra materiaal bij de cursus Klik & Tik. Het internet op.

En als we het nu toch over digitale uitdagingen hebben? De film I, Daniel Blake wordt vanavond laat uitgezonden op NPO 2. Kijken!

Digitale uitdaging 4 - Podcast luisteren

Vooraf

In de begeleiding rond Klik & Tik merk ik regelmatig hoe groot de stap kan zijn om vanuit het geleerde de overgang te maken naar de praktijk. Met het lesmateriaal is niets mis, de filmpjes en oefeningen laten goed zien hoe bepaalde dingen werken. Je doet al klikkend en tikkend kennis en ervaring op. Je gaat iets meer begrijpen van de manier van werken op computer, tablet of smartphone. En hoe het werkt op internet. En je bouwt aan je digitaal inzicht en zelfvertrouwen.
Maar wat kan het lastig zijn om dan de vertaling te maken naar de praktijk. Dan is er ineens geen sprake meer van een geleide omgeving waar je stap voor stap naar een bepaald resultaat toe werkt. Dan moet je die stappen zelf zetten en kan het net even anders zijn dan wat je verwacht had. En het zit vaak in details! Soms bepaalt een muisklik (te vroeg of te laat) of je krijgt wat je hebben wilde of dat je de weg helemaal kwijt bent. De hemel of de hel.

Het werkboek bij de Klik & Tik-cursussen biedt hier wel handvatten voor. Je kunt daar opdrachten vinden om het geleerde in praktijk te brengen. Mijn indruk is dat het niet altijd lukt om zelf de koppeling te leggen tussen online werken en het boek zinvol inzetten. En dat er genoeg redenen zijn om meer en gerichter praktijkoefeningen in te kunnen zetten. Het liefst passend bij het gebied waar een cursist zich in wil bekwamen.

In de begeleidingsbijeenkomsten komen eigenlijk altijd wel praktijkvoorbeelden naar voren die voor meer mensen interessant zijn. Die delen we dan.
De laatste weken kwamen er ook algemene praktijkvoorbeelden naar voren die ik meteen wilde inzetten:

Digitale uitdaging 1 - aangifte doen bij de politie

Digitale uitdaging 2 - contact onderhouden

Digitale uitdaging 3 - boodschappen doen

Podcast luisteren

Nu richt ik me weer wat meer op de concrete lesstof van ‘Klik & Tik. Het internet op’ en daarbij passende opdrachten. Met deze keer als onderwerp: podcast luisteren.

• Kun je website vinden over podcast luisteren die in de cursus getoond wordt?
• Welke podcast (of welke rubrieken) spreken je aan?
• Heb je belangstelling voor de nieuwsbrief? Abonneer je dan direct.

• Hoe ga je een podcast beluisteren? Zet je een app op je tablet of smartphone?

• Zoek deze podcast over koffie: "Het verhaal van koffie. Of hoe een klein plantje uit de Hortus de start kon zijn van een miljoenenindrustrie: de wereldwijde koffiehandel uit Zuid-Amerika"
  Kun je hem vinden? Wat vind je van dit verhaal van net geen 20 minuten?

• Heb je tips voor anderen over een leuke, interessante podcast die je hebt gevonden? Of heb je verzamelplaatsen met podcasts gevonden die je wilt delen?

Digitale uitdaging 3 - Boodschappen aan huis

Stel u zich een situatie voor waarin u voor uzelf of voor iemand in uw omgeving de boodschappen thuisbezorgd wilt hebben.

Deze weken geven misschien wel een heel goede aanleiding om er een concreet project van te maken. Als dat niet het geval is, stel u zich dan een concrete situatie voor waar u mee aan de slag gaat, bijvoorbeeld:

• Uw buren hebben deze hulpverlening nodig
• Uw kinderen willen dat u hier gebruik van gaat maken
• U wilt zelf dat de boodschappen thuisbezorgd worden
• Wat zijn de mogelijkheden?

·       Wat is uw plan van aanpak?

• Wat zijn de mogelijkheden?
• Waar kunt u terecht?
• Wie kunt u hulp vragen als het nodig is?

Welke communicatiekanalen gebruikt u?

• Telefoon(nummers)
• Internet
• Supermarkt(websites)
• Buurtapp
• ...

Hoe werkt het?

• Hoe gaat bestellen in zijn werk?
• Hoe gaat de betaling gebeuren?
• Welke afspraken over tijdstippen van bezorging zijn mogelijk?
• Bent u tevreden?

Wat komt u tegen op deze ontdekkingsreis? Natuurlijk mag u de gestelde vragen beantwoorden, maar u hoeft zich daar niet (alleen) door te laten leiden: het gaat er om of het lukt als het nodig is!

Als u zich nog wat verder wilt bekwamen in een oefenomgeving, dan raad ik twee hoofdstukken aan uit Klik & Tik. Het internetop

Marktplaats

Vakantie & Uitgaan

Het is wel raar om daar naar te verwijzen in deze tijd, maar het is wel relevante materie: het gaat over boekingen en betalingen en dat is niet wezenlijk anders dan bestellen en betalen bij de supermarkt

Een reactie is onder andere mogelijk via het contactformulier. Uw ervaring, vragen of opmerkingen delen wordt zeer gewaardeerd!

Geneeskracht van sociale netwerken

Binnenblijven, zo weinig mogelijk mensen zien, afstand houden. Wat doet dat met ons? Om te beginnen schaadt het onze gezondheid.
In een artikel in Trouw van zaterdag 4 april 2020 wordt stilgestaan bij de gevolgen van deze contactarme tijden: Een gebrek aan sociale contacten? Dat is net zo schadelijk als roken.

De studiekringen komen ook niet meer bij elkaar. Na de gesprekken medio maart over het stopzetten van bijeenkomsten viel het wat stil.
Toch gebeurt er op dit gebied inmiddels wel weer wat.
In een kring wordt via een geheime pagina op Facebook wat uitgewisseld. Dit (nog?) op een bescheiden schaal.
Een andere maakt gebruik van Whatsapp en regelmatig komen daar mooie, bemoedigende teksten, foto's en filmpjes voorbij. Soms heeft het bericht een humoristische insteek. Vooral voor dat laatste is het van belang dat je je groepsleden goed kent, een misser is op dat gebied gauw gemaakt. Maar gezien de reacties gaat dat goed en waardeert de groep de positieve insteek. Ook kwam er een filmpje voorbij van de verjaardag van een 90-jarige moeder van een van de kringleden die op afstand werd toegezongen en in het zonnetje werd gezet (letterlijk en figuurlijk) en daar zichtbaar van genoot!
Een derde kring heeft ook wel intenties om meer online activiteiten te ontplooien, maar merkt dat de leden toch nog druk zijn met veel activiteiten die ook bij hen altijd maar bleven liggen. Het beeld wordt bevestigd dat de groep kenmerkt: een groep vitale en actieve senioren die zich nooit vervelen.
En er is een kring die met email het gesprek voert. Er worden onderwerpen ingebracht en die worden van commentaar voorzien. Misschien niet overmatig gestructureerd (en dat is misschien ook wel wat lastig), maar dat geeft juist ook volop gelegenheid om iets nieuws en eigens naar voren te brengen.

Datgene wat er is wordt gewaardeerd, dat is duidelijk. Niet ter vervanging van het 'normale' contact, maar het is onmiskenbaar dat het levende groepen mensen zijn die elkaar niet uit het oog (proberen) te verliezen, ook in deze tijd.

De bezorgdienst van de supermarkt behandelen in een Klik&Tik-groep is natuurlijk een mooi idee wat uit de contacten met een kring naar voren kwam: "per slot van rekening heb je in een drukke supermarkt de grootste kans op besmetting". 
Ben je kwetsbaar, dan hoort het ook bij digitaal mee kunnen doen in deze tijden om de boodschappen bij je voor- of achterdeur te kunnen laten afleveren, die handschoen ga ik oppakken.

Een tabletcafé online laten verlopen vond ik ook een ervaring om bij stil te staan. Bijzonder om te merken dat het mensen goed deed om elkaar te zien en dat dit tot een betekenis voor elkaar leidde die je ‘normaal’ niet zo gauw bereikt.

Tenslotte wil ik nog even stilstaan bij de constatering van Jolanda Jetten (zie het artikel waar ik mee begon): 'de geneeskracht van sociale netwerken wordt te weinig benut'.
Ik denk dat de (mensen in de) studiekringen waar ik mee te maken heb op een respectvolle manier hun eigen weg proberen te vinden in deze bijzondere tijd. En daarin ook mooie interactie weten te realiseren, waar deelnemers plezier en voldoening uit halen. En die helpt om deze tijd door te komen.

Dat er meer mogelijk is, daar ben ik ook van overtuigd. Meer aandacht voor het belang van sociale interactie is gewenst. Studiekringen zijn daarvoor zeker een middel, maar ik denk ook terug aan groepen rond Klik&Tik. Als het lukt om een periode mensen bij elkaar te laten komen en sociale interactie te bewerkstelligen, dan lukt het met digitale uitdagingen ook (beter). Dat heeft volgens mij ook te maken met taal: de digitale wereld heeft eigen woorden en uitdrukkingsvormen. Met name verwachtingen van mensen die ver van computer/internet af staan zorgen vaak voor een gevoel van vervreemding. Als het lukt om daar weer nieuwe verbindingen aan te leggen, dan heb je wat bereikt. Maar daar is tevens ook nog veel aandacht voor nodig - en mogelijk verder onderzoek gewenst.

Evaluatie Digitaal Meedoen - Klik & Tik

Wat heb ik opgestoken van deze pilot?

1. Het is veel belangrijker dan ik vooraf gedacht had om in een groep te werken. Dat helpt namelijk enorm om het voor elkaar te krijgen dat er echt geoefend wordt. Een schriftelijke cursus/zelfstudie werkt alleen voor mensen met een duidelijk doel en een strakke zelfdiscipline. Maar heel veel mensen zijn al de weg kwijt in de digitalige wereld en verzanden al te gemakkelijk in allerlei bijzaken en dwaalsporen. En dan moet je vertrouwen hebben in diegene die zegt dat je weer naar dit hoofdpad terug moet (en daar hebben de meeste mensen echt wel heel veel ervaring mee: dat iemand die rol opeiste en dat dat uiteindelijk niets opleverde...)
2. Individuele hulp is mooi, maar kan in zijn algemeenheid gemakkelijk verzanden in een soort vraag- en antwoordspelletje, waar voortdurend nieuwe vragen en antwoorden achteraan komen en waar je uiteindelijk met elkaar geen resultaat boekt.
3. Het gezamenlijk beleven van ervaringen over iets dat werkt en leuk is (een kahoot-quiz of een padlet-discussie) kan enorm stimulerend en motiverend werken. De doelgroep geniet veel meer dan ik vooraf gedacht had van groepsprocessen. Dat betekent overigens niet dat je geen kwaliteit moet bieden in dat gezamenlijke proces, ze zijn over het algemeen net zo kritisch als iedereen in de samenleving over wat er gebeurt en als het niet bevalt, haken ze af. Dat geeft niet, maar het blijft zaak om nooit te vertrouwen op de automatische piloot en te denken dat het allemaal vanzelf wel loopt.
4. Ik heb genoten van het zoeken naar een gezamenlijke presentatie die voor iedereen te volgen was. Ik zie dat anderen dat ook leuk vinden, iets presenteren voor een groep dat relevant is. Ik heb geleerd dat ik het kleiner moet houden, nog dichter tegen de cursus aan (de discipline om te blijven oefenen op die manier blijven stimuleren) en tegelijkertijd iets eigens/persoonlijks er in leggen en brengen, wat dus buiten de gewone lesstof van Klik & Tik valt.
5. Daar zit echter meteen ook een bepaalde druk op. Intern is er het gevoel dat het wat dat betreft al gauw te veel en te verwarrend is en daarom zou je het juist niet moeten doen. Maar ik blijf me afvragen of je met die trend niet toch weer terechtkomt in het één-op-één begeleiden en je daarmee het groepsproces de nek omdraait.
6. De druk van buitenaf is ook enorm. De kaders waarmee bibliotheken deze cursussen omgeven zijn dermate dwingend dat het in feite alleen met vrijwilligers uitgevoerd mag worden. En er wordt gezegd dat dit essentiele cursussen zijn van de bibliotheek. Wie hier geen ongezonde spanning voelt, mag mij vertellen welke afslag ik gemist heb. Ik denk dat het essentieel en belangrijk is dat er vanuit bibliotheekorganisaties met aandacht en kwaliteit gekeken wordt naar de uitvoering en begeleiding van deze cursussen, meer dan nu over het algemeen het geval is.
7. Het rondje dat ik elke keer maak om de voortgang van iedereen te bespreken is belangrijker dan ik vooraf gedacht had. Het biedt de gelegenheid om individuele voortgang en uitdagingen in de groep aan de orde te stellen en er zo gezamenlijk wat van op te steken. Het biedt de gelegenheid om in de groep complimenten uit te delen en denkpatronen te doorbreken, zoals: de jeugd kan het allemaal vanzelf en ik moet dat ook - net zo snel! - kunnen, anders heb ik afgedaan. Positieve aandacht en het zoeken van een zekere ontspanning kan een beetje helpen om de ongelooflijke druk die mensen zichzelf opleggen, er een beetje af proberen te halen.
8. Wat is het ontzettend mooi om samen te werken met de Senioren Computerclub Dalfsen en heel veel enthousiaste en deskundige vrijwilligers, die tijdens de lessen veel tijd en energie stoppen in het persoonlijke coachen en begeleiden van een deelnemer. De verschillende kwaliteiten en achtergronden helpen om mensen op goede momenten een stapje vooruit te helpen, de draad op te pakken en te blijven oefenen.
9. De afstemming met Landstede Welzijn (en de opvolger daarvan) kan nog verder uitgewerkt worden.
10. Bij mijn bibliotheekcollega's is maar weinig begrip van wat er op dit gebied speelt in de samenleving en ook niet van de manier van werken die we in en rond de cursussen hanteren. Daarmee kan de bibliotheek als organisatie waar je terecht kunt met je vragen zich nog lang niet voldoende positioneren en profileren. En daardoor switch ik voortdurend qua rol tussen ambassadeur, organisator, uitvoerende en helpdesk in en rond deze cursussen.

Oefenen, we leren altijd!

Digitaal meedoen - Klik & Tik deel 10: Afsluiting

De cursus Digitaal meedoen - Klik & Tik hebben we in Dalfsen feestelijk afgesloten.


We hebben met elkaar stilgestaan bij het onderwerp Nettiquette. De vriendin die altijd maar op de smartphone zit, kon op weinig begrip rekenen, al was niet iedereen direct al toe aan de conclusie dat hier weinig toekomst in de relatie zit.
Er kwamen wel een paar mooie verhalen. Willeke vertelde over een stadsbezoek met vriendinnen, ze zaten in een restaurant en door niveauverschil hadden ze goed zicht op een groepje van vier jongeren. Deze kwamen ook eten in het restaurant en zaten voortdurend op hun smartphone te kijken. Tot een bepaald moment, toen begon het groepsgebeuren en de gezamenlijke maaltijd. Dat duurde tot en met de koffie als afsluiting en blijkbaar was het gezamenlijke gebeuren op een zeker moment afgelopen, want toen kwamen de apparaatjes weer tevoorschijn. Maar ze vond het leuk en opvallend dat er blijkbaar een afspraak was dat binnen een bepaald kader die mobieltjes niet passen.
Henny vertelde over grootmoeder met een mandje bij de deur. Kleinkinderen op bezoek bij oma? Mobieltjes in het mandje. Als je weggaat neem je hem weer mee en veel plezier!  Een mooie maatregel die iedereen veel plezier kan opleveren.

De enquête invullen - en dan nu digitaal - kostte meer tijd dan gehoopt en verwacht. Het lukt wel, maar op de laptop met een qr-code werken is niet zo voor de hand liggend. En dan is de link naar de enquete een lange om te typen, voor je het weet heb je daar een typefoutje gemaakt en dan werkt het niet. En via de zoekbalk het internetadres intypen werkt ook niet, dan kom je ook verkeerd uit. Dat wil ik een volgende keer via een email of via een (gemakkelijker) internet-adres proberen te stroomlijnen.

Aan de padlet-enquete zijn we niet toegekomen. Maar ik heb voldoende ervaring opgedaan om het in Nieuwleusen anders aan te pakken en meer tijd te steken in de individuele en gezamenlijke begeleiding van de leerroute op oefenen.nl.
En het is fantastisch dat een aantal deelnemers aangeeft dat ze door het regelmatig oefenen en stapsgewijs blijven doorgaan toch langzamerhand het gevoel hebben dat ze verder gekomen zijn in begrip en samenhang van de digitale wereld. Dat zijn wel de krenten uit de pap.

27 certificaten, tevreden deelnemers en enthousiaste begeleiders met verschillende kennis en achtergronden, het is een fantastisch resultaat van 10 weken hard werken!

Digitaal Meedoen - Cursus Klik & Tik deel 9: Help! en Nettiquette

Wat kun je doen als het thuis niet lekker loopt? Je bent bezig achter je pc, laptop of tablet en het gaat niet zoals je verwacht. Wat kun je zelf doen om problemen op te lossen.


Het werkboek van Klik&Tik geeft op pagina 60 en 61 (zie dia 4) een viertal tips. Daar hebben we een aantal elementen aan toegevoegd en besproken.

Tabbladen in de browser is een element dat nog steeds verwarring kan aanrichten. En er is vast meer behoefte aan de inloopspreekuren van de SeniorenComputerclub Dalfsen dan in de praktijk blijkt - daar lijkt de belangstelling hiervoor de laatste jaren langzaam terug te lopen.
En mogelijke afstemming/integratie met de (lokale) dienstverlening van Seniorweb kan vast ook vruchten afwerpen. Nu lijkt het of de club onder de vlag van Landstede Welzijn een heel andere is dan de SeniorenComputerclub Dalfsen, maar ik vraag me af of dat ooit zo de bedoeling geweest is.

Er kwam nog een mooie aanvullende tip. Gebruik teamviewer. Dat kan alleen als je met iemand op afstand wilt werken die je kent en vertrouwt, maar kan dan heel goede resultaten opleveren. In plaats dat je een week of langer moet wachten tot zoonlief tijd heeft om langs te komen, kan het probleem mogelijk op die manier direct online opgelost worden. Als je beiden tijd hebt.

De casus Lijden aan de smartphone is uitgedeeld en kort besproken. Zonder het antwoord van Beatrijs. Dat maakte meteen al een aantal verhalen en opmerkingen los. Dat wordt volgende week vast gezellig als we daarover doorpraten!

Digitaal meedoen - Cursus Klik & Tik deel 8: Veiligheid en Reflectieverslagen

Een korte terugblik op het onderwerp Veiligheid en een rondje langs de reflectieverslagen.

Het onderwerp Veiligheid is veelomvattend. Het houdt iedereen heel erg bezig en de onzekerheid of je het wel goed genoeg doet, is niet eenduidig te beantwoorden. Zou dat de reden zijn dat een vorige opdracht qua uitwerking niet veel houvast blijkt te bieden?
Het onderwerp blijft misschien wel te dreigend en onbeheersbaar bestaan voor veel cursisten. Dat werkt verlammend. Hoe zouden we die uitkomst kunnen vermijden, zonder het onderwerp zelf te negeren of te bagatelliseren? Dat blijft mij bezighouden.

De reflectieverslagen bieden juweeltjes van opmerkingen. Het is mooi om te lezen dat het werkt en dat de inspanningen vruchten afwerpen. Ik ben superblij dat het gelukt is om in deze tijd van "leren op maat" en individuele lessen toch onderwerpen en bijbehorende werkvormen te vinden die in groepsverband zinvol ervaren worden en wat toevoegen.
Inmiddels ben ik in Nieuwleusen ook gestart en daar doen we dingen net weer anders, maar de plannen om daar nog weer de bezem door te halen zijn er wel. Maar het kost wel veel tijd om iets nieuws uit te werken en dat heb ik nog onvoldoende ingebouwd. Want ik denk steeds meer dat hier een belangrijke succesfactor ligt, die echter wel voortdurend aandacht nodig heeft en zal blijven hebben.
De relatie met de landelijke evaluatieverslagen vanuit de Monitor Basisvaardigheden blijkt ook gemakkelijk te leggen. Er blijven grote uitdagingen liggen: de angst en weerstand wordt misschien wel deels overwonnen bij veel deelnemers, maar zouden we daar niet nog grotere stappen willen zetten? Ik wel. Maar ik heb het ei van Columbus ook nog niet gevonden.
Er ligt wel een grote beloning in de soms voorzichtig positieve uitspraken als mensen hun eigen digitale toekomst beschrijven. Dat geeft veel vertrouwen dat we met deze aanpak op een goede weg zitten.

Digitaal meedoen - Cursus Klik & Tik deel 7: Veiligheid

We hebben deze bijeenkomst stilgestaan bij internetveiligheid. Daar is zo veel over te vertellen, dat het lastig is om te bepalen waar je aandacht aan besteed en vervolgens ook nog eens: hoe dan?
Daarbij is het nou juist niet de bedoeling om mensen bang te maken en daarmee de barrières groter te maken om computer en internet te gebruiken. Maar het is ook van belang om er bij stil te staan dat er dingen fout kunnen gaan. Besef is wenselijk van de mogelijke manieren dat je opgelicht wordt en wat je dan wel of niet kunt of moet doen.

De vorige keer kwamen QR-codes ter sprake. Met een QR-code scanner kun je snel via smartphone of tablet bepaalde informatie te voorschijn roepen. Met dit document hebben we dit uitgeprobeerd.

Voor het inventarisatie-rondje over de cursusvoortgang is er nu een padletpagina beschikbaar. Daar was tot deze middag nog maar spaarzaam gebruik van gemaakt, maar het is leuk te zien dat tijdens het gesprek er allerlei opmerkingen aan deze pagina toegevoegd werden.

De laatste opmerking vraagt nog om nadere bestudering. Wat kun je als gebruiker het beste doen als er op je tablet te enthousiast de vaak correct door jouw ingetikte tekst "verbeterd" wordt door een fout en ongewenst woord? Lastig, irritant, wat zijn de adviezen die je hier op los kunt laten?

We hebben de rubriek Oplichting op de site Meldknop.nl doorgelopen (zie ook de presentatie). Daarna de deelnemers uitgenodigd om zelf een kijkje te nemen. De vragen op het bijbehorende informatieblad kunnen daarbij helpen. Hopelijk ontstaan uit de reacties op de bijbehorende padlet-pagina ook nog aanknopingspunten om met elkaar bij dit onderwerp nog verder stil te staan.

De uitnodiging om een reflectieverslag te schrijven is nogmaals gedaan.

Digitaal meedoen - Cursus Klik & Tik deel 6: Samenwerken

We hebben deze bijeenkomst de eerste ervaringen opgedaan met Padlet en alle deelnemers uitgenodigd om een reflectieverslag te schrijven.



Rond de inventarisatie kwamen we tot de conclusie dat Google Chrome de beste kans op het draaien van de filmpjes biedt. Echter, op de iPad geldt dat dan weer niet en blijkt het soms niet te lukken om een filmpje te volgen.
Ook gaven deelnemers aan dat het soms lastig is om een lesonderdeel te volgen en dan aan het eind vast te lopen. Dat is op zichzelf al frustrerend. Als je dat op wilt lossen moet je weer bij stap 1 beginnen en dan de hele serie compleet doorlopen om tegen het eind te ontdekken dat je op dezelfde manier weer vastloopt en zo dit blokje nooit kunt afronden. Daar is een flexibelere keuzemogelijkheid om bepaalde onderdelen apart onderhanden te nemen gewenst. En je kunt een bottle-neck op deze manier ook niet overslaan en dat in een later stadium even oppakken.

Voorbeeld nog niet afgerond onderdeel

Daarna hebben we ervaring opgedaan met Padlet. We hebben een tekst uit de krant Senioren Overijssel over Actief zijn in eigen woonomgeving gepakt en iedereen kon zijn opmerkingen, verhalen en ideeën spuien op de gezamenlijke padlet-pagina.

Deze manier van werken leidde direct tot het idee om de inventarisatie van de cursus-voortgang op deze manier te doen. Een beschikbare pagina om te melden hoe het gaat en waar je tegen aan loopt, kan helpen om het gesprek in de bijeenkomst te sturen en te ondersteunen.

De uitnodiging om een reflectieverslag te schrijven is gedaan, het eerste verslag is binnen. 

Digitaal meedoen - Cursus Klik & Tik deel 5: Verkiezingen

Wat kunnen we op internet aan ondersteuning vinden bij het thema Verkiezingen?

We hebben 23 stellingen rond politieke belangstelling via Kahoot met elkaar doorlopen.

Leuk om te ervaren hoe je direct kunt zien hoe er in de groep gedacht wordt over bepaalde onderwerpen. Al is lang niet iedereen lid van een politieke partij, er wordt wel serieus en actief over allerlei onderwerpen nagedacht en aan meningsvorming gedaan. De krant werd als belangrijkste informatievoorziening genoemd, boven de TV, gesprekken met andere mensen of andere manieren om betrokken te blijven.

De verkiezingskrant van ProDemos is uitgedeeld. En het handige overzicht van PlusOnline "Hulp bij het stemmen: online tests op een rij"

De inventarisatie levert een steeds korter lijstje op:

1. Google Chrome installeren. 
2. Auto correctie
3. Vage schermpjes, kleine letters
4. Vergroot scherm, geen info. Omdat scherm te groot is dit verkleinen.

ad 1. Omdat we geconstateerd hadden dat Google Chrome het beste resultaat geeft als je een filmpje wilt zien, moet je dat wel op je iPad hebben. Hoe zet je dat er op? We hadden afgesproken dat we daar nog even naar zouden kijken bij een deelnemer. Later bleek echter dat deze browser al wel geïnstalleerd was.

ad 2. De functie van autocorrectie (in Word) konden we meteen behandelen, omdat we de inventarisatie in Word vastleggen. Die manier van werken kan er toe bijdragen dat je een foutloze tekst aflevert.

ad 3. Bij sommige oefeningen blijft de klacht dat de onderdelen wel heel klein worden, zelfs op een laptopscherm.

ad 4. Als je dan via Ctr-+ de weergave op je scherm vergroot, dan kan het gebeuren dat je inlogt en dat je verder geen menu meer op scherm ziet. Je komt niet meer bij het menu links, ook niet met scrollen, je moet dan echt via Ctr-- (of Ctr en muiswieltje) de weergave aanpassen. En dan kun je wel weer verder!

Digitaal meedoen - Cursus Klik & Tik deel 4: Zoeken, vinden en beoordelen

Hoe zoek je op internet? Een goede zoekopdracht is van groot belang. Een aantal tips en trucs om sneller, handiger en beter te zoeken.

En wat kunnen we zeggen over het beoordelen van de gevonden informatie?

We hebben ook nog goed gekeken naar het programma Klik & Tik. Je logt in met je inloggegevens op oefenen.nl en daar vind je het cursusprogramma. Daar kun je beredeneerd van afwijken, maar als je basisvaardigheden wilt opdoen en verbreden, is de vuistregel dat je begint bij deel 1 en de onderdelen die je daar vindt, volgens de gepresenteerde volgorde langsloopt. Natuurlijk kun je elke keer ook weer teruggrijpen op eerdere filmpjes en oefeningen. Maar als je deze volgorde zoveel mogelijk vasthoudt, heb je de minste kans dat je verdwaalt in de cursus.
Het werkboek is er vooral voor herhaling en verdieping. Herhaling in de vorm van nalezen wat je eerder al in filmpjes en oefeningen gezien hebt.
Er zit ook uitleg over het toetsenbord in en een woorden- en pictogrammenlijst. Dat kan handig zijn als extra uitleg en/of naslag.
Er zit ook verdieping in het werkboek met extra oefeningen die verder gaan dan het online programma. Dingen net iets meer uitdiepen (een tekst in Word), op (het echte) internet aan de slag gaan met een specifieke toepassing, dat kun je ook in het werkboek vinden. Een stimulans om nog meer uit de cursus te halen.

Bij de inventarisatie van de voortgang kunnen we stellen dat de probleemlijst langer wordt, maar er zijn wat taaie dingen, waar we nog niet altijd goed de vinger op kunnen leggen.
 1. Site veilig internet, gaf melding onveilig.

2. Antwoorden niet altijd in kunnen vullen.

3. Filmpje geeft aan video is prive ,leerroute 2 ,oefening 2 ,oefenen.nl.

4. Oefening 11,klik 1. Filmpje aan het eind geluid valt weg.

Vandaag heb ik op mijn iPad naar 3 en 4 gekeken. In Safari en de Google-app werkten de filmpjes niet.
In Google Chrome wel.

Tijdens de bijeenkomst keek ik mee met een deelnemer. Zij opende in Safari een filmpje/oefening die wel opende, maar in een ander tabblad. Daarom leek het of er niets gebeurde, maar dat was dus wel het geval. Alleen op een andere plek en niet direct zichtbaar op het scherm.
Vandaag wilde ik kijken of ik dat ook doen, zodat ik er hier en in de volgende bijeenkomst nog eens op zou kunnen wijzen. Echter, het lukte me niet om dat op mijn iPad voor elkaar te krijgen.

Bij de slides:
4. Je kunt op internet via bijvoorbeeld http://www.wordle.net/create een afbeelding maken van een tekst. De meestgebruikte woorden worden groter en het wordt een kleurig plaatje, dat je op verschillende manieren kan vormgeven.

Dit is op basis van een reactie van enkelen. Leuk dat het woord Informatie er uit springt.

11. Een goede zoekopdracht

Met Google krijg je soms wel miljoenen zoekresultaten. Hoe vind je daarin wat je zoekt? Beter is om je zoekopdracht zo te verfijnen dat je zo weinig mogelijk resultaten krijgt. Dan is de kans dat je vindt wat je zoekt veel groter.

•Zorg voor een goed trefwoord of een goede combinatie van trefwoorden, waarmee je irrelevante resultaten van tevoren al uitsluit

Voorbeeld:

De trefwoorden ‘politie’ en ‘overlast’ zitten niet in de formulering van het onderwerp. Ze geven een specifieke richting en waarschijnlijk ook betere resultaten dan wanneer je op trefwoorden als ‘rommel’, ‘lawaai’, ‘klagen’ en ‘jongeren’ gaat zoeken.

12. •Zet je zoekopdracht tussen aanhalingstekens

Electrische fiets: 2.200.000 resultaten

13. Bij ‘Electrische fiets” houd je minder dan de helft over. De losse termen electrische (bijv. bij auto’s) en fiets sluit je door de aanhalingstekens uit.

14. Stel je zoekt naar de betekenis van de naam rusland. Je typt die term in. Dat levert je bijna 22 en een half miljoen resultaten op. Veel leesplezier!

15. Als je bedenkt dat de informatie die je zoekt waarschijnlijk de zinsnede “de naam rusland” zullen bevatten (tussen aanhalingstekens, het moet om de exacte complete formulering van die woorden achter elkaar in die combinatie gaan), krijg je een veel kleiner en veel beter toegesneden resultaat. Je hebt er veel meer aan!

16. Een goede zoekopdracht, bullet 3:

•Plaats een min-teken voor een woord dat je niet wilt vinden, bijvoorbeeld –noten

Voorbeeld: Vruchten: meer dan vijf miljoen resultaten

17. Zet je achter vruchten –appel (je wilt dus alles over vruchten, maar niet over de appel, dan houd je veel minder resultaten over (nog geen 750.000). Nog meer dan genoeg, maar kwalitatief beter omdat ze beter passen bij je zoekvraag.

18. •Stel een vraag aan Google

Let op: de microfoon is niet goed in beeld in dit filmpje. NB: In Internet Explorer en Edge is de microfoon niet voorradig.

19. •Voeg een jaartal toe voor specifieke resultaten

Voorbeeld: (Mark) Rutte geeft bijna vijf miljoen resultaten

20. •Als je 2010 toevoegt, krijg je veel minder, maar wel veel gerichter op de gebeurtenissen in dat jaar (kabinet Rutte 1)

21. •Klik niet gelijk op de het bovenste resultaat, zoekresultaten in een kader zijn altijd gesponsorde links en niet automatisch het meest relevant

Voorbeeld: keukenmachine

22. Pas het twaalfde resultaat geeft handige tips om aan te denken als je een keukenmachine wilt kopen van de consumentenbond.

23. Wisselkoersen

Ga je op vakantie naar Amerika en ben je benieuwd naar de wisselkoers? Zoek in Google op ‘1 dollar euro’. Je ziet gelijk hoeveel euro een dollar waard is.

24. Rekenen

Je kunt Google ook gebruiken voor het uitrekenen van iets.

Typ ‘rekenmachine’ in Google en er verschijnt een rekenmachine.

25. Typ een som in en je krijgt gelijk de uitkomst

26. De volgende twee tips krijgt u er bij (niet genoemd in NTR-lijstje):

Zoeken naar de term kattenvoeding levert ruim 120.000 resultaten op

27. Zoek je op katten~voeding, dan zoek je breder. Je krijgt alle synoniemen van voeding (voedsel, eten, voer) er bij.

Dan krijg je meer dan 400.000 resultaten.

Niet dat meer op zichzelf beter is, maar je krijgt dan dus ook resultaten waar je niet specifiek (denk aan het formuleren van zoektermen) naar gezocht hebt.

28. Filmpjes zeggen soms meer dan tekst. Als je uitleg zoekt over een recept of apparaat is het soms handiger om op YouTube te zoeken. Je vindt daar veel zogenaamde tutorials of howto’s waarin dingen worden gedemonstreerd.

Uitleg over veters strikken: https://youtu.be/lvt1vsFsjnY  

29. Pak dit boekje er eens bij uit de bibliotheek. Handig en overzichtelijk

30. Nog een stap verder, gericht op studenten die gericht kwaliteitsonderzoek (ook op internet) moeten doen.

Link werkt niet in de NTR-academie naar Ewoud Sanders

31. Is dit waar?

32. Informatie over De Speld

34. Kwaliteit website: is de informatie netjes onderbouwd? Is de site netjes onderhouden? Zitten er geen spelfouten in de tekst?

Oorsprong: wie is de maker? Voor welke organisatie is deze werkzaam? Wat is de achtergrond van de maker?

Doel: wat zijn de belangen, motieven en de doelgroep van de maker?

Actualiteit: publicatiedatum. Is er inmiddels al een nieuwere variant?

Kwantiteit: journalistiek uitgangspunt 1 bron = geen bron, dus zoek altijd meerdere verschillende bronnen.

Digitaal meedoen - Cursus Klik & Tik deel 3: gebruikersnaam en wachtwoord

Deze keer stonden we stil bij het fenomeen van gebruikersnamen en wachtwoorden. Waarom heb je die nodig, waarom zo veel en zo vaak en hoe ga je er veilig mee om?
Ook hebben we even gekeken hoe je hulp en ondersteuning via de website van oefenen.nl kunt krijgen. Als het thuis niet werkt zoals het zou moeten, wat kun je dan doen? En natuurlijk kun je dit als voorbeeld zien, op andere sites is ook vaak hulp geregeld en dan is het bijvoorbeeld wel handig dat je een term als FAQ kent en daar gericht naar kunt zoeken.

Zie voor een aantal notities bij de slides hieronder.

Vorige keer vroeg ik aan de deelnemers om zich voor te stellen dat minister Bussemaker ons advies zou vragen. Waar zouden we in moeten investeren qua leermateriaal en op inzetten om ouderen ook mee te laten doen qua 21e eeuwse vaardigheden.
Grappig en verrassend wat er dan uit komt.

Mensen beginnen aan deze cursus om te werken aan ICT-(basis)vaardigheden. Knoppenkennis, omgaan met hard- en software en alles wat daarbij komt kijken. Maar gericht op basisvaardigheid, wat heb je minimaal nodig om digitaal mee te kunnen doen.

Maar wat zetten we gezamenlijk boven aan om in te investeren? In samenwerken. De menselijke kant wordt dus wezenlijker van belang geacht dan de pure techniek.

Leuk (voor de bibliotheek!) dat Informatievaardigheden op de tweede plek komt. Ook kritisch denken en creativiteit (daarbij ook ondernemingszin en risico's durven nemen) scoren hoog.

Goed om te weten en een interessante uitdaging om daar in de komende cursusbijeenkomsten op een zinvolle manier op in te zetten.

De inventarisatie leverde de volgende opmerkingen op:

1. Video 12.2 wil niet draaien.

2. 7.2 volgorde lukt niet.

3. Youtube filmpje toch echt??? Wil ik juist niet.

4. In favorieten zetten.

5. Boek en online loopt niet naast elkaar.

6. Klein beeld, lettertjes

7. Blijf rondjes draaien binnen oefening.

Het lukt niet (altijd) om de filmpjes te laten draaien en dat is hinderlijk, omdat ze essentiele informatie bieden aan de deelnemers. De volgende bijeenkomst zullen we aandacht besteden aan favorieten (die wens was al eerder geformuleerd) en nog eens stil staan bij de rol van het boek in de cursus. Sommigen geven aan dat ze een completer werkboek met een leidende rol hadden verwacht. Daar kunnen we ook nog wel even met elkaar naar kijken.

Vanuit de oefen-omgeving ongewild internet opgaan geeft verwarring. Dat mag dan in zijn algemeenheid wel vanuit didactisch oogpunt toegejuicht worden, maar wel graag bewust en omdat iemand dat wil. Niet omdat je denkt dat je in een afgeschermde omgeving aan het werk bent en toch het grote internet blijkt te zijn waar je gegevens invult en achterlaat.

Een aspect van het werken met een tablet is dat de knoppen soms wel heel klein worden. Een internetpagina binnen de oefenomgeving (met zijn eigen kader en knoppen) en dan in oefeningen op de juiste knop moeten drukken vergt de juiste aandacht, goed kijken en precies klikken.

Goed dat er nieuwe tekst wordt gepresenteerd bij de FAQ als een video niet werkt:

Tenslotte: we kwamen er bij de presentatie achter dat we ook nog even aandacht hadden moeten besteden aan een vergeten wachtwoord. Wat dan te doen?

We hebben daar al bij stilgestaan. Je gaat op zoek naar de procedure die je moet volgen op die site als je het Wachtwoord vergeten bent en je volgt de instructies. 

Dan krijg je mogelijk een nieuw wachtwoord, En dan is het advies om dat dan weer zelf te veranderen in een veilig wachtwoord.

Maar je wachtwoordenadministratie op orde houden heeft dan wel even aandacht nodig. Het oude wachtwoord (mocht je dat toch terugvinden - in je geheugen of op een ander notitieblokje) is niet meer geldig, je moet vanaf dat moment het nieuwe (laatste) gebruiken. 

Notities bij slides van de presentatie hierboven:

4. Hulp zoeken op de site zelf

Informatievaardigheid

Probleemoplosvaardigheid

Waar kan ik hulp vinden – als je deze site bekijkt?

5. mouse-over / popup: extra informatie

6.Wat is FAQ?

Veelgestelde vragen

Met antwoorden

7. Hoofdmenu met een aantal onderdelen

Uitleg via een video

Contact met helpdesk

8, Onderdelen bij computerinstellingen

9. De voorwaarden waaraan apparatuur en besturingssoftware moet voldoen

10. Video’s spelen niet af

Antwoord roept bij mij vragen op

Via helpdesk vraag gesteld.

Na een paar dagen een mail gestuurd naar een (extra) contactadres (dat ik ken).

+++++++++++++++++++

12. Waarom zijn gebruikersnamen en wachtwoorden van belang?

13. Omdat ze toegang verlenen tot specifieke internetdienstverlening buiten je eigen pc (eigendom/beheer) om

14. Zakelijke relatie met mijn energieleverancier

Bedrijf moet voor mij toegang regelen. Verbruik inzien, rekeningen inzien.

Opsomming mogelijkheden om zaken aan te passen. Hoeft niet via telefoon/brief. Ik moet dat kunnen doen.

Ik log in met een gebruikersnaam/wachtwoord. Dan weet bedrijf dat ze deze info aan mij beschikbaar kunnen stellen en weten ze ook dat ik een bepaalde wijziging wil – als ik dat zo aangeef.

Als iemand anders iets voor mij gaat regelen dat ik niet wil…

16. Als het dan een keer fout loopt, loopt het waarschijnlijk bij alle (gemiddeld 22) sites fout. Met andere woorden, dan blijft het niet beperkt tot één probleem.

17. Opslaan in je browser. Gemakkelijk. Maar iedereen die je computer gebruikt is dan ook meteen ingelogd!

19. Basis-wachtwoord op basis van een zin die je kunt onthouden en daar dan de beginletters van nemen.

En dan wat knutselen om aan alle eisen te voldoen.

20. Vanuit het basiswachtwoord voeg je iets specifieks toe dat te maken heeft met de specifieke dienstverlener waar je deze keer op intekent.

21. En nu onthouden!!!

-Uit het hoofd – veilig

-Ingelogd blijven. Dan blijf je ingelogd bij de internetomgeving van de dienstverlener.

-In je eigen browser gebruikersnaam en wachtwoord opslaan

-Notitieboekje. Niet naast pc. Discipline

-In een word-bestand verzamel je gebruikersnamen/wachtwoorden en dat beveilig je met één algemeen wachtwoord. Zodat iemand anders dit bestand niet kan openen. Dit zit op je eigen computer, dus niet op internet.

-Uitbesteden aan wachtwoordmanager (digitale), zoals LastPass