2017, een leerzaam jaar!

Met veel plezier kijk ik terug op een jaar waarin ik veel geleerd heb. Het meest bijzondere was misschien wel de ervaringen met de studiekringen.
"Er is niets zo succesvol voor het leren door volwassenen dan een studiekring", aldus Maurice de Greef in een presentatie voor het platform. Dat heb ik van dichtbij mogen zien en meegemaakt. Als een studiekring goed draait hoef je als begeleider nauwelijks iets te doen - maar misschien is dat voor veel mensen wel het moeilijkste wat er is: vooral niets doen, het laten gebeuren, op je handen zitten, niet meer interveniëren dan nodig is. Vanuit de bibliotheek faciliteren betekent in ons geval natuurlijk wel dat je voor zaken als de ruimte en de koffie een vast aanspreekpunt bent en dat dit goed en duidelijk geregeld moet zijn.
Het is en blijft leuk om te zien hoe de mensen in een groep samenwerken, zich verantwoordelijk voelen voor prettige bijeenkomsten en elkaar daarin meenemen. Oog voor elkaar en aandacht voor de onderwerpen die gepresenteerd werden. En er zaten juweeltjes bij qua verdieping en uitwerking. Ik heb lang niet alles van dichtbij meegemaakt, maar Dyslexie, Darmflora, Faillissementsrecht en het Gehandicaptenplatform waren enkele presentaties die nog vers in mijn geheugen liggen. Menig professional zou wat van deze bijeenkomsten kunnen leren. Een groot voordeel is natuurlijk dat ieder Studiekringlid zijn mede-kringleden kent en dat helpt enorm om het gehoor aan te spreken. Maar het is en blijft een prestatie om het dan toch maar te doen.
De regie die de groep voert is van wezenlijk belang. Ik heb dat het afgelopen jaar op zoveel momenten gevoeld en geproefd en veel meegenomen van de manieren waarop iedereen hier een bijdrage aan leverde.

Wat ik ook geleerd heb is dat de digitale kloof in deze maatschappij wezenlijker, lastiger en veelkoppiger is dan ik vermoedde.
Stel dat iemand tegen u zegt: "Hier hebt u een stukje grond. Volgend voorjaar en zomer eet u uw eigen groente!"
Als u van tuinieren houdt, lijkt dat geen probleem. Maar in veel andere gevallen gaat dat vast mis. U hebt natuurlijk van alles nodig, zoals gereedschap, zaden en informatie wanneer wat moet gebeuren. Onkruid wieden (en daarbij niet de goede plantjes omschoffelen) en letten op ziektes en weten wat je kunt doen om ze te voorkomen.
Als je weet wat je te wachten staat en de wens/interesse is er om er iets van te maken, komt het vast goed. En eet je komend voorjaar al sla van eigen bodem - en heb je daar ook nog veel plezier van.

Is dit de beste video om te raadplegen voor het aanleggen van een eigen moestuin?

De manier waarop wij mensen de digitale snelweg opsturen, is vergelijkbaar met de manier waarop in bovenstaand voorbeeld mensen richting moestuin gepusht worden.

"Op internet kun je alles vinden. Regel het maar. Doe het. Belt u niet, komt u vooral ook niet langs, maar vul even een formulier in. Het staat op onze site, het is zo gemakkelijk."

Het lastige van deze bewering is dat hij technisch gezien misschien wel waar is. Maar dat wil nog niet zeggen dat iedereen er zo mee uit de voeten kan.

De manieren waarop mensen daarmee worstelen. Ze moeten iets digitaals, maar hebben er niets mee of zelfs aversie tegen. Maar als ze het niet zelf doen, dan raken ze regie over hun leven kwijt. De verhalen die je telkens hoort en uniek zijn, maar altijd ook die universele component hebben: het gevoel de weg een beetje kwijt te zijn in een digitaler wordende wereld. Maar daar soms wel, maar vaak ook niet aan toe willen geven. De hulpvraag komt soms openlijk, vaak bedekt en in een aantal gevallen niet. Maar een goed beschouwer heeft al aan minder dan een half woord genoeg.

Het begint met luisteren, het verhaal moet verteld èn gehoord worden. Vertrouwen moet gewonnen worden. Voordat je over mogelijke hulp en oplossingen kunt beginnen. En wat voor de een past als een ouwe jas, is voor de ander niet geschikt. Logisch dat je op 'leren op maat' en individuele begeleiding uitkomt.

Maar de ervaringen met de studiekringen leren me ook dat het voor velen goed werkt om iets samen te doen - en dat je daar ook meer en andere dingen van leert dan in een individueel begeleidingstraject. Dus toch graag in groepen. En daarbij niet teveel van bovenaf regisseren, maar aansluiten bij wat er leeft. Maar dat is niet hetzelfde als vrijheid, blijheid.

Dat vraagt bijzondere kwaliteiten van docent-begeleiders. Meer en diverser dan één persoon kan bieden. Samenwerken om groepen te begeleiden op digitaal gebied, de deelnemers goed in de gaten houden of ze goed aan hun trekken komen en of het groepsproces voldoende resultaatgericht en plezierig is. Dat vergt inzet van iedere betrokken en gebruik maken van de beste leermethodes (online leren, blended learning), voor iedere cursist op maat gepresenteerd.
Zo kun je elkaar helpen en stimuleren, als professional en vrijwilliger. Daar ga ik me in 2018 ook weer volledig voor inzetten en ik hoop dat het lukt om nog betere resultaten te bereiken in het wegnemen van computerangst, onzekerheid en weerstand.
Dat wens ik ons toe voor het nieuwe jaar!

Verbinding

Deze week zat ik op een bankje in het zonnetje met twee collega's te lunchen. Er ging een mevrouw naar de bibliotheek, maar ze kwam ook snel weer buiten. Ze sprak ons aan of we van de bibliotheek waren en of we haar konden helpen. Inderdaad, we waren alle drie gelieerd aan de bibliotheek, maar pas vanaf 13.00 uur is de bibliotheek bemenst door collega's om vragen te beantwoorden en klanten te woord te staan. Daarbij is het devies dat klanten zelfstandig hun weg vinden.
Ik ben met haar meegelopen. Ze vertelde dat ze foto's van de lokale fietsdriedaagse wilde bekijken. Haar vriend had daar aan meegedaan. Het evenement was in beeld gebracht door een fotograaf en die had een serie foto's gemaakt, die via internet beschikbaar werden gesteld.
Ik roep: "U kunt zo aan de gang op een van de computers van de bibliotheek!"
O, het blijkt dat niet alle computers opgestart klaar staan. Daarom maar even op een prettige plek een pc opgestart om met haar mee te kijken.
Intussen heb ik even gelegenheid om te bedenken waar ik de bedoelde foto's kan vinden, want daar heeft ze geen idee van. Dat blijkt ook niet zo heel ingewikkeld, we hebben al snel de juiste site te pakken.

Inmiddels heb ik ook laten vallen dat een cursus Klik & Tik wel iets voor haar is. Ze kijkt me open, maar ook met een blik van onbegrip aan: "ik kan niet zo goed leren, het ging niet zo goed op school...".
Ik geef niet op en vertel haar dat er nieuwe mogelijkheden en andere leervormen beschikbaar zijn en ik mag haar een flyer meegeven.
Maar nu het bedoelde foto-album bekijken. Ze kan niet met de muis overweg - ik geef mijn pogingen om op dat gebied iets over te brengen snel op. Ik besluit vervolgens direct om geen tijd te besteden om haar iets uit te leggen over hoe ze printer zou kunnen gebruiken.
En ze wilde nou juist zo graag de foto's van haar vriend uitgeprint meenemen. Ik heb het hele album met haar doorgescrold en twee foto's gevonden, die uitgeprint en het gesprek afgebroken. Zij vond het wel heel prettig om geholpen te worden en van haar hoefde er nog geen eind aan het contact te komen, maar ik had een afspraak staan.
Twee uur later kwam ze nogmaals langs, want er moesten nog meer foto's zijn van de bewuste persoon. Ze vroeg naar mij en zeker ook omdat ik van de geschetste voorgeschiedenis op de hoogte was, heb ik nog een keer de handschoen opgenomen en met haar het hele album doorgescrold en zowaar nog een foto gevonden.

We zitten als maatschappij en ook als bibliotheekorganisatie in een ontwikkeling waarin doelmatigheid en resultaatgerichtheid een belangrijke rol speelt. Ook ik maak daar onderdeel van uit en met die pet op is het niet logisch dat ik deze mevrouw te woord sta en daar (veel) tijd in investeer.
In tegenstelling tot deze constatering wil ik deze mevrouw graag meenemen in bijvoorbeeld een Klik & Tik-cursus. Maar dan zal ik haar vertrouwen moeten zien te winnen. Ik moet eerst haar hart zien te raken, dan pas kunnen we zinvol aan het werk en resultaten bereiken.

Mensen lopen vooral stuk op de financieel-economische wetmatigheden die onze westerse beschaving kenmerken. Vervolgens gaan we vanuit beheersbaarheidsoogpunt de problematiek in vakjes stoppen en daar bijbehorende plannen van aanpak bij bedenken. Maar mensen willen niet in vakjes zitten, ze willen geen etiket opgeplakt krijgen, ze willen niet op een probleemgebied geïnventariseerd worden en met een deeloplossing naar huis gestuurd.

Daar kan ik nog veel meer over zeggen en aan toevoegen, maar ik laat nu even bij deze ene link - omdat we met de genoemde film aan de slag willen: 

https://www.leerzelfonline.nl/actueel/67/geslaagde-bijeenkomst-over-de-gevolgen-van-overheidsdigitalisering.html 

Als we in staat zijn om echt te luisteren, echt contact te leggen en niet vanuit etiketten (bijvoorbeeld laaggeletterd of digibeet) te redeneren, kunnen we verbindingen leggen met en tussen mensen. En dan zullen we zeker resultaten boeken.

Ondertussen ben ik voortdurend aan het schakelen om de verbinding te leggen met mensen die geholpen willen worden of dat mogelijk nog niet willen, maar waarbij wel zelfstandigheid/weerbaarheid vergroot zou kunnen worden als ze dat wel zouden willen. En daarbij hoop ik dat ik de verbinding met de organisatorische financieel-economische rendementsdenken niet (geheel) uit het oog verlies.

Mijn kwaliteit van leven

Een envelop in de brievenbus. Deze is niet persoonlijk gericht, maar bevat wel een Uitnodiging. Gevolgd door: Hoe gaat het met u? Hoe ervaart u uw kwaliteit van leven in uw gemeente?
Hé, leuk, wat goed! Er is belangstelling voor de vraag hoe het met mij gaat, met meer diepgang dan de vraag die in het dagelijks verkeer wel eens gesteld wordt: "Hoe gaat het met je?", maar waarbij het uit de setting (en anders uit de ontwikkeling van het vervolggesprek) wel duidelijk blijkt dat het niet de bedoeling is echt wezenlijk stil te staan bij deze vraag en de mogelijke consequenties daarvan.
De envelop bevat een flyer zonder toelichting.
Het ziet er allemaal goed verzorgd uit. Ook de flyer begint belangstellend met de vraag: Hoe gaat het met u?

Wat zal ik daar van zeggen? De flyer prikkelt mijn gedachtestroom en omdat er allerlei associaties bij me naar boven komen blijf ik verder te lezen. Het lijkt me best aantrekkelijk om wat orde te scheppen in de verschillende gedachtes die bij me opkomen. Een vragenlijst invullen en daarmee je eigen uitkomsten voorgeschoteld te krijgen, dat is toch leuk en zinvol. Baat het niet, dan schaadt het niet en wie weet, krijg ik daardoor wat andere invalshoeken en nieuwe inzichten mee die me helpen om mijn persoonlijke leven verder vorm te geven. En als klap op de vuurpijl: Je kan ook nog € 50 verdienen! (Let op de actievoorwaarden).

Ik begrijp ook snel dat het om de "zorg" voor mensen gaat en dat de uitkomsten van de ingevulde onderzoeken anoniem onder de aandacht van je eigen gemeente worden gebracht. Maar dan gaan mijn gedachten direct ook uit naar al die mensen die zo'n enquête niet zelf in willen en/of kunnen invullen. Ik ken nog wel een paar mensen die ik zou kunnen benaderen. Ik zou hen kunnen vragen of ik de enquête met en voor hen zal invullen. Het lijkt me van enorm belang dat juist die mensen meegenomen worden in dit onderzoek en dat hun ervaringen en belangen meewegen in de totale uitkomst.

Me dan eerst maar eens zelf aanmelden. En voor mezelf een vragenlijst invullen. Dan weet ik wat er aan vragen langskomt. Daarbij hoop ik dat mijn gedachte niet al te zeer gevoed zal worden, dat veel online-onderzoeken misschien wel veel data opleveren, maar nog geen inzicht en begrip.

Een huisgenoot wijst me er op. Is dit wel voor jou? Nee. Mijnkwaliteitvanleven.nl is voor:

Met andere woorden:ik pas niet in de doelgroep. Ik heb niet een etiket vooraf. Ik ben niet iemand met een helder vooraf bepaald probleem. Mijn open blik naar deze enquête slaat om. Ik ga niet meedoen. De vraag of ik nog iemand anders ga benaderen raakt ook direct uit beeld. Natuurlijk ga ik dat niet doen.

In de aanloop-bijeenkomsten voor de studiekringen kwam voorbij dat mensen niet bevraagd willen worden op hun problemen, maar op het dagelijks leven dat ze kunnen leiden. Als je net als Machteld Huber van Positieve Gezondheid uitgaat, dan kom je verder. Haar definitie van gezondheid: 'Gezondheid is het vermogen van mensen om met de fysieke, emotionele en sociale uitdagingen van het leven om te gaan en zoveel mogelijk eigen regie te voeren'.

Maurice de Greef gaf vorige week in een enthousiaste presentatie voor het platform Studiekringen50plus duidelijk aan hoe fantastisch zo'n kring kan werken. Daar zoek je mensen vooral niet op problematiek bij elkaar. Maar als er een groep gevormd is, kan die zo geweldig werken en effectief zijn op allerlei gebied, voor alle deelnemers.

Dat zijn inzichten waar ik wat mee kan en wil. De focus op problemen levert uiteindelijk een doodlopende weg op, daar ben ik van overtuigd. Maar vanuit het zoeken en vinden van verbinding met mensen en vooral niet de regie overnemen, dat kan wel werken.

Nou ben ik zelf niet rechtstreeks geholpen via de enquête van Mijnkwaliteitvanleven.nl. Vind ik dat erg? Nee hoor, ik denk dat er betere manieren zijn om interactie te bewerkstelligen en iets te bereiken. Het ging al heel erg goed met me (dank je!), maar met dit inzicht voel ik me nog beter!

  

Evaluatie Digitaal Meedoen - Klik & Tik

Wat heb ik opgestoken van deze pilot?

1. Het is veel belangrijker dan ik vooraf gedacht had om in een groep te werken. Dat helpt namelijk enorm om het voor elkaar te krijgen dat er echt geoefend wordt. Een schriftelijke cursus/zelfstudie werkt alleen voor mensen met een duidelijk doel en een strakke zelfdiscipline. Maar heel veel mensen zijn al de weg kwijt in de digitalige wereld en verzanden al te gemakkelijk in allerlei bijzaken en dwaalsporen. En dan moet je vertrouwen hebben in diegene die zegt dat je weer naar dit hoofdpad terug moet (en daar hebben de meeste mensen echt wel heel veel ervaring mee: dat iemand die rol opeiste en dat dat uiteindelijk niets opleverde...)
2. Individuele hulp is mooi, maar kan in zijn algemeenheid gemakkelijk verzanden in een soort vraag- en antwoordspelletje, waar voortdurend nieuwe vragen en antwoorden achteraan komen en waar je uiteindelijk met elkaar geen resultaat boekt.
3. Het gezamenlijk beleven van ervaringen over iets dat werkt en leuk is (een kahoot-quiz of een padlet-discussie) kan enorm stimulerend en motiverend werken. De doelgroep geniet veel meer dan ik vooraf gedacht had van groepsprocessen. Dat betekent overigens niet dat je geen kwaliteit moet bieden in dat gezamenlijke proces, ze zijn over het algemeen net zo kritisch als iedereen in de samenleving over wat er gebeurt en als het niet bevalt, haken ze af. Dat geeft niet, maar het blijft zaak om nooit te vertrouwen op de automatische piloot en te denken dat het allemaal vanzelf wel loopt.
4. Ik heb genoten van het zoeken naar een gezamenlijke presentatie die voor iedereen te volgen was. Ik zie dat anderen dat ook leuk vinden, iets presenteren voor een groep dat relevant is. Ik heb geleerd dat ik het kleiner moet houden, nog dichter tegen de cursus aan (de discipline om te blijven oefenen op die manier blijven stimuleren) en tegelijkertijd iets eigens/persoonlijks er in leggen en brengen, wat dus buiten de gewone lesstof van Klik & Tik valt.
5. Daar zit echter meteen ook een bepaalde druk op. Intern is er het gevoel dat het wat dat betreft al gauw te veel en te verwarrend is en daarom zou je het juist niet moeten doen. Maar ik blijf me afvragen of je met die trend niet toch weer terechtkomt in het één-op-één begeleiden en je daarmee het groepsproces de nek omdraait.
6. De druk van buitenaf is ook enorm. De kaders waarmee bibliotheken deze cursussen omgeven zijn dermate dwingend dat het in feite alleen met vrijwilligers uitgevoerd mag worden. En er wordt gezegd dat dit essentiele cursussen zijn van de bibliotheek. Wie hier geen ongezonde spanning voelt, mag mij vertellen welke afslag ik gemist heb. Ik denk dat het essentieel en belangrijk is dat er vanuit bibliotheekorganisaties met aandacht en kwaliteit gekeken wordt naar de uitvoering en begeleiding van deze cursussen, meer dan nu over het algemeen het geval is.
7. Het rondje dat ik elke keer maak om de voortgang van iedereen te bespreken is belangrijker dan ik vooraf gedacht had. Het biedt de gelegenheid om individuele voortgang en uitdagingen in de groep aan de orde te stellen en er zo gezamenlijk wat van op te steken. Het biedt de gelegenheid om in de groep complimenten uit te delen en denkpatronen te doorbreken, zoals: de jeugd kan het allemaal vanzelf en ik moet dat ook - net zo snel! - kunnen, anders heb ik afgedaan. Positieve aandacht en het zoeken van een zekere ontspanning kan een beetje helpen om de ongelooflijke druk die mensen zichzelf opleggen, er een beetje af proberen te halen.
8. Wat is het ontzettend mooi om samen te werken met de Senioren Computerclub Dalfsen en heel veel enthousiaste en deskundige vrijwilligers, die tijdens de lessen veel tijd en energie stoppen in het persoonlijke coachen en begeleiden van een deelnemer. De verschillende kwaliteiten en achtergronden helpen om mensen op goede momenten een stapje vooruit te helpen, de draad op te pakken en te blijven oefenen.
9. De afstemming met Landstede Welzijn (en de opvolger daarvan) kan nog verder uitgewerkt worden.
10. Bij mijn bibliotheekcollega's is maar weinig begrip van wat er op dit gebied speelt in de samenleving en ook niet van de manier van werken die we in en rond de cursussen hanteren. Daarmee kan de bibliotheek als organisatie waar je terecht kunt met je vragen zich nog lang niet voldoende positioneren en profileren. En daardoor switch ik voortdurend qua rol tussen ambassadeur, organisator, uitvoerende en helpdesk in en rond deze cursussen.

Oefenen, we leren altijd!

Digitaal meedoen - Klik & Tik deel 10: Afsluiting

De cursus Digitaal meedoen - Klik & Tik hebben we in Dalfsen feestelijk afgesloten.


We hebben met elkaar stilgestaan bij het onderwerp Nettiquette. De vriendin die altijd maar op de smartphone zit, kon op weinig begrip rekenen, al was niet iedereen direct al toe aan de conclusie dat hier weinig toekomst in de relatie zit.
Er kwamen wel een paar mooie verhalen. Willeke vertelde over een stadsbezoek met vriendinnen, ze zaten in een restaurant en door niveauverschil hadden ze goed zicht op een groepje van vier jongeren. Deze kwamen ook eten in het restaurant en zaten voortdurend op hun smartphone te kijken. Tot een bepaald moment, toen begon het groepsgebeuren en de gezamenlijke maaltijd. Dat duurde tot en met de koffie als afsluiting en blijkbaar was het gezamenlijke gebeuren op een zeker moment afgelopen, want toen kwamen de apparaatjes weer tevoorschijn. Maar ze vond het leuk en opvallend dat er blijkbaar een afspraak was dat binnen een bepaald kader die mobieltjes niet passen.
Henny vertelde over grootmoeder met een mandje bij de deur. Kleinkinderen op bezoek bij oma? Mobieltjes in het mandje. Als je weggaat neem je hem weer mee en veel plezier!  Een mooie maatregel die iedereen veel plezier kan opleveren.

De enquête invullen - en dan nu digitaal - kostte meer tijd dan gehoopt en verwacht. Het lukt wel, maar op de laptop met een qr-code werken is niet zo voor de hand liggend. En dan is de link naar de enquete een lange om te typen, voor je het weet heb je daar een typefoutje gemaakt en dan werkt het niet. En via de zoekbalk het internetadres intypen werkt ook niet, dan kom je ook verkeerd uit. Dat wil ik een volgende keer via een email of via een (gemakkelijker) internet-adres proberen te stroomlijnen.

Aan de padlet-enquete zijn we niet toegekomen. Maar ik heb voldoende ervaring opgedaan om het in Nieuwleusen anders aan te pakken en meer tijd te steken in de individuele en gezamenlijke begeleiding van de leerroute op oefenen.nl.
En het is fantastisch dat een aantal deelnemers aangeeft dat ze door het regelmatig oefenen en stapsgewijs blijven doorgaan toch langzamerhand het gevoel hebben dat ze verder gekomen zijn in begrip en samenhang van de digitale wereld. Dat zijn wel de krenten uit de pap.

27 certificaten, tevreden deelnemers en enthousiaste begeleiders met verschillende kennis en achtergronden, het is een fantastisch resultaat van 10 weken hard werken!

Digitaal Meedoen - Cursus Klik & Tik deel 9: Help! en Nettiquette

Wat kun je doen als het thuis niet lekker loopt? Je bent bezig achter je pc, laptop of tablet en het gaat niet zoals je verwacht. Wat kun je zelf doen om problemen op te lossen.


Het werkboek van Klik&Tik geeft op pagina 60 en 61 (zie dia 4) een viertal tips. Daar hebben we een aantal elementen aan toegevoegd en besproken.

Tabbladen in de browser is een element dat nog steeds verwarring kan aanrichten. En er is vast meer behoefte aan de inloopspreekuren van de SeniorenComputerclub Dalfsen dan in de praktijk blijkt - daar lijkt de belangstelling hiervoor de laatste jaren langzaam terug te lopen.
En mogelijke afstemming/integratie met de (lokale) dienstverlening van Seniorweb kan vast ook vruchten afwerpen. Nu lijkt het of de club onder de vlag van Landstede Welzijn een heel andere is dan de SeniorenComputerclub Dalfsen, maar ik vraag me af of dat ooit zo de bedoeling geweest is.

Er kwam nog een mooie aanvullende tip. Gebruik teamviewer. Dat kan alleen als je met iemand op afstand wilt werken die je kent en vertrouwt, maar kan dan heel goede resultaten opleveren. In plaats dat je een week of langer moet wachten tot zoonlief tijd heeft om langs te komen, kan het probleem mogelijk op die manier direct online opgelost worden. Als je beiden tijd hebt.

De casus Lijden aan de smartphone is uitgedeeld en kort besproken. Zonder het antwoord van Beatrijs. Dat maakte meteen al een aantal verhalen en opmerkingen los. Dat wordt volgende week vast gezellig als we daarover doorpraten!

Digitaal meedoen - Cursus Klik & Tik deel 8: Veiligheid en Reflectieverslagen

Een korte terugblik op het onderwerp Veiligheid en een rondje langs de reflectieverslagen.

Het onderwerp Veiligheid is veelomvattend. Het houdt iedereen heel erg bezig en de onzekerheid of je het wel goed genoeg doet, is niet eenduidig te beantwoorden. Zou dat de reden zijn dat een vorige opdracht qua uitwerking niet veel houvast blijkt te bieden?
Het onderwerp blijft misschien wel te dreigend en onbeheersbaar bestaan voor veel cursisten. Dat werkt verlammend. Hoe zouden we die uitkomst kunnen vermijden, zonder het onderwerp zelf te negeren of te bagatelliseren? Dat blijft mij bezighouden.

De reflectieverslagen bieden juweeltjes van opmerkingen. Het is mooi om te lezen dat het werkt en dat de inspanningen vruchten afwerpen. Ik ben superblij dat het gelukt is om in deze tijd van "leren op maat" en individuele lessen toch onderwerpen en bijbehorende werkvormen te vinden die in groepsverband zinvol ervaren worden en wat toevoegen.
Inmiddels ben ik in Nieuwleusen ook gestart en daar doen we dingen net weer anders, maar de plannen om daar nog weer de bezem door te halen zijn er wel. Maar het kost wel veel tijd om iets nieuws uit te werken en dat heb ik nog onvoldoende ingebouwd. Want ik denk steeds meer dat hier een belangrijke succesfactor ligt, die echter wel voortdurend aandacht nodig heeft en zal blijven hebben.
De relatie met de landelijke evaluatieverslagen vanuit de Monitor Basisvaardigheden blijkt ook gemakkelijk te leggen. Er blijven grote uitdagingen liggen: de angst en weerstand wordt misschien wel deels overwonnen bij veel deelnemers, maar zouden we daar niet nog grotere stappen willen zetten? Ik wel. Maar ik heb het ei van Columbus ook nog niet gevonden.
Er ligt wel een grote beloning in de soms voorzichtig positieve uitspraken als mensen hun eigen digitale toekomst beschrijven. Dat geeft veel vertrouwen dat we met deze aanpak op een goede weg zitten.

Digitaal meedoen - Cursus Klik & Tik deel 7: Veiligheid

We hebben deze bijeenkomst stilgestaan bij internetveiligheid. Daar is zo veel over te vertellen, dat het lastig is om te bepalen waar je aandacht aan besteed en vervolgens ook nog eens: hoe dan?
Daarbij is het nou juist niet de bedoeling om mensen bang te maken en daarmee de barrières groter te maken om computer en internet te gebruiken. Maar het is ook van belang om er bij stil te staan dat er dingen fout kunnen gaan. Besef is wenselijk van de mogelijke manieren dat je opgelicht wordt en wat je dan wel of niet kunt of moet doen.

De vorige keer kwamen QR-codes ter sprake. Met een QR-code scanner kun je snel via smartphone of tablet bepaalde informatie te voorschijn roepen. Met dit document hebben we dit uitgeprobeerd.

Voor het inventarisatie-rondje over de cursusvoortgang is er nu een padletpagina beschikbaar. Daar was tot deze middag nog maar spaarzaam gebruik van gemaakt, maar het is leuk te zien dat tijdens het gesprek er allerlei opmerkingen aan deze pagina toegevoegd werden.

De laatste opmerking vraagt nog om nadere bestudering. Wat kun je als gebruiker het beste doen als er op je tablet te enthousiast de vaak correct door jouw ingetikte tekst "verbeterd" wordt door een fout en ongewenst woord? Lastig, irritant, wat zijn de adviezen die je hier op los kunt laten?

We hebben de rubriek Oplichting op de site Meldknop.nl doorgelopen (zie ook de presentatie). Daarna de deelnemers uitgenodigd om zelf een kijkje te nemen. De vragen op het bijbehorende informatieblad kunnen daarbij helpen. Hopelijk ontstaan uit de reacties op de bijbehorende padlet-pagina ook nog aanknopingspunten om met elkaar bij dit onderwerp nog verder stil te staan.

De uitnodiging om een reflectieverslag te schrijven is nogmaals gedaan.

Digitaal meedoen - Cursus Klik & Tik deel 6: Samenwerken

We hebben deze bijeenkomst de eerste ervaringen opgedaan met Padlet en alle deelnemers uitgenodigd om een reflectieverslag te schrijven.



Rond de inventarisatie kwamen we tot de conclusie dat Google Chrome de beste kans op het draaien van de filmpjes biedt. Echter, op de iPad geldt dat dan weer niet en blijkt het soms niet te lukken om een filmpje te volgen.
Ook gaven deelnemers aan dat het soms lastig is om een lesonderdeel te volgen en dan aan het eind vast te lopen. Dat is op zichzelf al frustrerend. Als je dat op wilt lossen moet je weer bij stap 1 beginnen en dan de hele serie compleet doorlopen om tegen het eind te ontdekken dat je op dezelfde manier weer vastloopt en zo dit blokje nooit kunt afronden. Daar is een flexibelere keuzemogelijkheid om bepaalde onderdelen apart onderhanden te nemen gewenst. En je kunt een bottle-neck op deze manier ook niet overslaan en dat in een later stadium even oppakken.

Voorbeeld nog niet afgerond onderdeel

Daarna hebben we ervaring opgedaan met Padlet. We hebben een tekst uit de krant Senioren Overijssel over Actief zijn in eigen woonomgeving gepakt en iedereen kon zijn opmerkingen, verhalen en ideeën spuien op de gezamenlijke padlet-pagina.

Deze manier van werken leidde direct tot het idee om de inventarisatie van de cursus-voortgang op deze manier te doen. Een beschikbare pagina om te melden hoe het gaat en waar je tegen aan loopt, kan helpen om het gesprek in de bijeenkomst te sturen en te ondersteunen.

De uitnodiging om een reflectieverslag te schrijven is gedaan, het eerste verslag is binnen. 

Digitaal meedoen - Cursus Klik & Tik deel 5: Verkiezingen

Wat kunnen we op internet aan ondersteuning vinden bij het thema Verkiezingen?

We hebben 23 stellingen rond politieke belangstelling via Kahoot met elkaar doorlopen.

Leuk om te ervaren hoe je direct kunt zien hoe er in de groep gedacht wordt over bepaalde onderwerpen. Al is lang niet iedereen lid van een politieke partij, er wordt wel serieus en actief over allerlei onderwerpen nagedacht en aan meningsvorming gedaan. De krant werd als belangrijkste informatievoorziening genoemd, boven de TV, gesprekken met andere mensen of andere manieren om betrokken te blijven.

De verkiezingskrant van ProDemos is uitgedeeld. En het handige overzicht van PlusOnline "Hulp bij het stemmen: online tests op een rij"

De inventarisatie levert een steeds korter lijstje op:

1. Google Chrome installeren. 
2. Auto correctie
3. Vage schermpjes, kleine letters
4. Vergroot scherm, geen info. Omdat scherm te groot is dit verkleinen.

ad 1. Omdat we geconstateerd hadden dat Google Chrome het beste resultaat geeft als je een filmpje wilt zien, moet je dat wel op je iPad hebben. Hoe zet je dat er op? We hadden afgesproken dat we daar nog even naar zouden kijken bij een deelnemer. Later bleek echter dat deze browser al wel geïnstalleerd was.

ad 2. De functie van autocorrectie (in Word) konden we meteen behandelen, omdat we de inventarisatie in Word vastleggen. Die manier van werken kan er toe bijdragen dat je een foutloze tekst aflevert.

ad 3. Bij sommige oefeningen blijft de klacht dat de onderdelen wel heel klein worden, zelfs op een laptopscherm.

ad 4. Als je dan via Ctr-+ de weergave op je scherm vergroot, dan kan het gebeuren dat je inlogt en dat je verder geen menu meer op scherm ziet. Je komt niet meer bij het menu links, ook niet met scrollen, je moet dan echt via Ctr-- (of Ctr en muiswieltje) de weergave aanpassen. En dan kun je wel weer verder!

't Denk-Gelag Dossiers

Het is een mooie traditie geworden. Een avond met elkaar in gesprek over een onderwerp. Sterk de lokale verbondenheid opzoeken en vooral veel uitwisselen qua visie, ideeën, argumenten en meningen.

Waterbeheer

Boeren

Alcohol

De avond wordt gelardeerd met een flyer met materiaalsuggesties, zoals boeken, artikelen uit kranten, tijdschriften en/of internet en andere informatietips en -suggesties rond het onderwerp. Om verder te lezen, praten en nog eens terug te kunnen kijken.
Elke keer zijn er zo'n twintig tot dertig deelnemers. Het stramien van de avond is niet altijd helemaal hetzelfde, maar wel wordt er steevast vooral tijd besteed aan het onderlinge gesprek.
Wat er in Dalfsen kan, zal vast in meer plaatsen in een behoefte voorzien.

Digitaal meedoen - Cursus Klik & Tik deel 4: Zoeken, vinden en beoordelen

Hoe zoek je op internet? Een goede zoekopdracht is van groot belang. Een aantal tips en trucs om sneller, handiger en beter te zoeken.

En wat kunnen we zeggen over het beoordelen van de gevonden informatie?

We hebben ook nog goed gekeken naar het programma Klik & Tik. Je logt in met je inloggegevens op oefenen.nl en daar vind je het cursusprogramma. Daar kun je beredeneerd van afwijken, maar als je basisvaardigheden wilt opdoen en verbreden, is de vuistregel dat je begint bij deel 1 en de onderdelen die je daar vindt, volgens de gepresenteerde volgorde langsloopt. Natuurlijk kun je elke keer ook weer teruggrijpen op eerdere filmpjes en oefeningen. Maar als je deze volgorde zoveel mogelijk vasthoudt, heb je de minste kans dat je verdwaalt in de cursus.
Het werkboek is er vooral voor herhaling en verdieping. Herhaling in de vorm van nalezen wat je eerder al in filmpjes en oefeningen gezien hebt.
Er zit ook uitleg over het toetsenbord in en een woorden- en pictogrammenlijst. Dat kan handig zijn als extra uitleg en/of naslag.
Er zit ook verdieping in het werkboek met extra oefeningen die verder gaan dan het online programma. Dingen net iets meer uitdiepen (een tekst in Word), op (het echte) internet aan de slag gaan met een specifieke toepassing, dat kun je ook in het werkboek vinden. Een stimulans om nog meer uit de cursus te halen.

Bij de inventarisatie van de voortgang kunnen we stellen dat de probleemlijst langer wordt, maar er zijn wat taaie dingen, waar we nog niet altijd goed de vinger op kunnen leggen.
 1. Site veilig internet, gaf melding onveilig.

2. Antwoorden niet altijd in kunnen vullen.

3. Filmpje geeft aan video is prive ,leerroute 2 ,oefening 2 ,oefenen.nl.

4. Oefening 11,klik 1. Filmpje aan het eind geluid valt weg.

Vandaag heb ik op mijn iPad naar 3 en 4 gekeken. In Safari en de Google-app werkten de filmpjes niet.
In Google Chrome wel.

Tijdens de bijeenkomst keek ik mee met een deelnemer. Zij opende in Safari een filmpje/oefening die wel opende, maar in een ander tabblad. Daarom leek het of er niets gebeurde, maar dat was dus wel het geval. Alleen op een andere plek en niet direct zichtbaar op het scherm.
Vandaag wilde ik kijken of ik dat ook doen, zodat ik er hier en in de volgende bijeenkomst nog eens op zou kunnen wijzen. Echter, het lukte me niet om dat op mijn iPad voor elkaar te krijgen.

Bij de slides:
4. Je kunt op internet via bijvoorbeeld http://www.wordle.net/create een afbeelding maken van een tekst. De meestgebruikte woorden worden groter en het wordt een kleurig plaatje, dat je op verschillende manieren kan vormgeven.

Dit is op basis van een reactie van enkelen. Leuk dat het woord Informatie er uit springt.

11. Een goede zoekopdracht

Met Google krijg je soms wel miljoenen zoekresultaten. Hoe vind je daarin wat je zoekt? Beter is om je zoekopdracht zo te verfijnen dat je zo weinig mogelijk resultaten krijgt. Dan is de kans dat je vindt wat je zoekt veel groter.

•Zorg voor een goed trefwoord of een goede combinatie van trefwoorden, waarmee je irrelevante resultaten van tevoren al uitsluit

Voorbeeld:

De trefwoorden ‘politie’ en ‘overlast’ zitten niet in de formulering van het onderwerp. Ze geven een specifieke richting en waarschijnlijk ook betere resultaten dan wanneer je op trefwoorden als ‘rommel’, ‘lawaai’, ‘klagen’ en ‘jongeren’ gaat zoeken.

12. •Zet je zoekopdracht tussen aanhalingstekens

Electrische fiets: 2.200.000 resultaten

13. Bij ‘Electrische fiets” houd je minder dan de helft over. De losse termen electrische (bijv. bij auto’s) en fiets sluit je door de aanhalingstekens uit.

14. Stel je zoekt naar de betekenis van de naam rusland. Je typt die term in. Dat levert je bijna 22 en een half miljoen resultaten op. Veel leesplezier!

15. Als je bedenkt dat de informatie die je zoekt waarschijnlijk de zinsnede “de naam rusland” zullen bevatten (tussen aanhalingstekens, het moet om de exacte complete formulering van die woorden achter elkaar in die combinatie gaan), krijg je een veel kleiner en veel beter toegesneden resultaat. Je hebt er veel meer aan!

16. Een goede zoekopdracht, bullet 3:

•Plaats een min-teken voor een woord dat je niet wilt vinden, bijvoorbeeld –noten

Voorbeeld: Vruchten: meer dan vijf miljoen resultaten

17. Zet je achter vruchten –appel (je wilt dus alles over vruchten, maar niet over de appel, dan houd je veel minder resultaten over (nog geen 750.000). Nog meer dan genoeg, maar kwalitatief beter omdat ze beter passen bij je zoekvraag.

18. •Stel een vraag aan Google

Let op: de microfoon is niet goed in beeld in dit filmpje. NB: In Internet Explorer en Edge is de microfoon niet voorradig.

19. •Voeg een jaartal toe voor specifieke resultaten

Voorbeeld: (Mark) Rutte geeft bijna vijf miljoen resultaten

20. •Als je 2010 toevoegt, krijg je veel minder, maar wel veel gerichter op de gebeurtenissen in dat jaar (kabinet Rutte 1)

21. •Klik niet gelijk op de het bovenste resultaat, zoekresultaten in een kader zijn altijd gesponsorde links en niet automatisch het meest relevant

Voorbeeld: keukenmachine

22. Pas het twaalfde resultaat geeft handige tips om aan te denken als je een keukenmachine wilt kopen van de consumentenbond.

23. Wisselkoersen

Ga je op vakantie naar Amerika en ben je benieuwd naar de wisselkoers? Zoek in Google op ‘1 dollar euro’. Je ziet gelijk hoeveel euro een dollar waard is.

24. Rekenen

Je kunt Google ook gebruiken voor het uitrekenen van iets.

Typ ‘rekenmachine’ in Google en er verschijnt een rekenmachine.

25. Typ een som in en je krijgt gelijk de uitkomst

26. De volgende twee tips krijgt u er bij (niet genoemd in NTR-lijstje):

Zoeken naar de term kattenvoeding levert ruim 120.000 resultaten op

27. Zoek je op katten~voeding, dan zoek je breder. Je krijgt alle synoniemen van voeding (voedsel, eten, voer) er bij.

Dan krijg je meer dan 400.000 resultaten.

Niet dat meer op zichzelf beter is, maar je krijgt dan dus ook resultaten waar je niet specifiek (denk aan het formuleren van zoektermen) naar gezocht hebt.

28. Filmpjes zeggen soms meer dan tekst. Als je uitleg zoekt over een recept of apparaat is het soms handiger om op YouTube te zoeken. Je vindt daar veel zogenaamde tutorials of howto’s waarin dingen worden gedemonstreerd.

Uitleg over veters strikken: https://youtu.be/lvt1vsFsjnY  

29. Pak dit boekje er eens bij uit de bibliotheek. Handig en overzichtelijk

30. Nog een stap verder, gericht op studenten die gericht kwaliteitsonderzoek (ook op internet) moeten doen.

Link werkt niet in de NTR-academie naar Ewoud Sanders

31. Is dit waar?

32. Informatie over De Speld

34. Kwaliteit website: is de informatie netjes onderbouwd? Is de site netjes onderhouden? Zitten er geen spelfouten in de tekst?

Oorsprong: wie is de maker? Voor welke organisatie is deze werkzaam? Wat is de achtergrond van de maker?

Doel: wat zijn de belangen, motieven en de doelgroep van de maker?

Actualiteit: publicatiedatum. Is er inmiddels al een nieuwere variant?

Kwantiteit: journalistiek uitgangspunt 1 bron = geen bron, dus zoek altijd meerdere verschillende bronnen.

Digitaal meedoen - Cursus Klik & Tik deel 3: gebruikersnaam en wachtwoord

Deze keer stonden we stil bij het fenomeen van gebruikersnamen en wachtwoorden. Waarom heb je die nodig, waarom zo veel en zo vaak en hoe ga je er veilig mee om?
Ook hebben we even gekeken hoe je hulp en ondersteuning via de website van oefenen.nl kunt krijgen. Als het thuis niet werkt zoals het zou moeten, wat kun je dan doen? En natuurlijk kun je dit als voorbeeld zien, op andere sites is ook vaak hulp geregeld en dan is het bijvoorbeeld wel handig dat je een term als FAQ kent en daar gericht naar kunt zoeken.

Zie voor een aantal notities bij de slides hieronder.

Vorige keer vroeg ik aan de deelnemers om zich voor te stellen dat minister Bussemaker ons advies zou vragen. Waar zouden we in moeten investeren qua leermateriaal en op inzetten om ouderen ook mee te laten doen qua 21e eeuwse vaardigheden.
Grappig en verrassend wat er dan uit komt.

Mensen beginnen aan deze cursus om te werken aan ICT-(basis)vaardigheden. Knoppenkennis, omgaan met hard- en software en alles wat daarbij komt kijken. Maar gericht op basisvaardigheid, wat heb je minimaal nodig om digitaal mee te kunnen doen.

Maar wat zetten we gezamenlijk boven aan om in te investeren? In samenwerken. De menselijke kant wordt dus wezenlijker van belang geacht dan de pure techniek.

Leuk (voor de bibliotheek!) dat Informatievaardigheden op de tweede plek komt. Ook kritisch denken en creativiteit (daarbij ook ondernemingszin en risico's durven nemen) scoren hoog.

Goed om te weten en een interessante uitdaging om daar in de komende cursusbijeenkomsten op een zinvolle manier op in te zetten.

De inventarisatie leverde de volgende opmerkingen op:

1. Video 12.2 wil niet draaien.

2. 7.2 volgorde lukt niet.

3. Youtube filmpje toch echt??? Wil ik juist niet.

4. In favorieten zetten.

5. Boek en online loopt niet naast elkaar.

6. Klein beeld, lettertjes

7. Blijf rondjes draaien binnen oefening.

Het lukt niet (altijd) om de filmpjes te laten draaien en dat is hinderlijk, omdat ze essentiele informatie bieden aan de deelnemers. De volgende bijeenkomst zullen we aandacht besteden aan favorieten (die wens was al eerder geformuleerd) en nog eens stil staan bij de rol van het boek in de cursus. Sommigen geven aan dat ze een completer werkboek met een leidende rol hadden verwacht. Daar kunnen we ook nog wel even met elkaar naar kijken.

Vanuit de oefen-omgeving ongewild internet opgaan geeft verwarring. Dat mag dan in zijn algemeenheid wel vanuit didactisch oogpunt toegejuicht worden, maar wel graag bewust en omdat iemand dat wil. Niet omdat je denkt dat je in een afgeschermde omgeving aan het werk bent en toch het grote internet blijkt te zijn waar je gegevens invult en achterlaat.

Een aspect van het werken met een tablet is dat de knoppen soms wel heel klein worden. Een internetpagina binnen de oefenomgeving (met zijn eigen kader en knoppen) en dan in oefeningen op de juiste knop moeten drukken vergt de juiste aandacht, goed kijken en precies klikken.

Goed dat er nieuwe tekst wordt gepresenteerd bij de FAQ als een video niet werkt:

Tenslotte: we kwamen er bij de presentatie achter dat we ook nog even aandacht hadden moeten besteden aan een vergeten wachtwoord. Wat dan te doen?

We hebben daar al bij stilgestaan. Je gaat op zoek naar de procedure die je moet volgen op die site als je het Wachtwoord vergeten bent en je volgt de instructies. 

Dan krijg je mogelijk een nieuw wachtwoord, En dan is het advies om dat dan weer zelf te veranderen in een veilig wachtwoord.

Maar je wachtwoordenadministratie op orde houden heeft dan wel even aandacht nodig. Het oude wachtwoord (mocht je dat toch terugvinden - in je geheugen of op een ander notitieblokje) is niet meer geldig, je moet vanaf dat moment het nieuwe (laatste) gebruiken. 

Notities bij slides van de presentatie hierboven:

4. Hulp zoeken op de site zelf

Informatievaardigheid

Probleemoplosvaardigheid

Waar kan ik hulp vinden – als je deze site bekijkt?

5. mouse-over / popup: extra informatie

6.Wat is FAQ?

Veelgestelde vragen

Met antwoorden

7. Hoofdmenu met een aantal onderdelen

Uitleg via een video

Contact met helpdesk

8, Onderdelen bij computerinstellingen

9. De voorwaarden waaraan apparatuur en besturingssoftware moet voldoen

10. Video’s spelen niet af

Antwoord roept bij mij vragen op

Via helpdesk vraag gesteld.

Na een paar dagen een mail gestuurd naar een (extra) contactadres (dat ik ken).

+++++++++++++++++++

12. Waarom zijn gebruikersnamen en wachtwoorden van belang?

13. Omdat ze toegang verlenen tot specifieke internetdienstverlening buiten je eigen pc (eigendom/beheer) om

14. Zakelijke relatie met mijn energieleverancier

Bedrijf moet voor mij toegang regelen. Verbruik inzien, rekeningen inzien.

Opsomming mogelijkheden om zaken aan te passen. Hoeft niet via telefoon/brief. Ik moet dat kunnen doen.

Ik log in met een gebruikersnaam/wachtwoord. Dan weet bedrijf dat ze deze info aan mij beschikbaar kunnen stellen en weten ze ook dat ik een bepaalde wijziging wil – als ik dat zo aangeef.

Als iemand anders iets voor mij gaat regelen dat ik niet wil…

16. Als het dan een keer fout loopt, loopt het waarschijnlijk bij alle (gemiddeld 22) sites fout. Met andere woorden, dan blijft het niet beperkt tot één probleem.

17. Opslaan in je browser. Gemakkelijk. Maar iedereen die je computer gebruikt is dan ook meteen ingelogd!

19. Basis-wachtwoord op basis van een zin die je kunt onthouden en daar dan de beginletters van nemen.

En dan wat knutselen om aan alle eisen te voldoen.

20. Vanuit het basiswachtwoord voeg je iets specifieks toe dat te maken heeft met de specifieke dienstverlener waar je deze keer op intekent.

21. En nu onthouden!!!

-Uit het hoofd – veilig

-Ingelogd blijven. Dan blijf je ingelogd bij de internetomgeving van de dienstverlener.

-In je eigen browser gebruikersnaam en wachtwoord opslaan

-Notitieboekje. Niet naast pc. Discipline

-In een word-bestand verzamel je gebruikersnamen/wachtwoorden en dat beveilig je met één algemeen wachtwoord. Zodat iemand anders dit bestand niet kan openen. Dit zit op je eigen computer, dus niet op internet.

-Uitbesteden aan wachtwoordmanager (digitale), zoals LastPass